Sturen in een verweven dynamiek

Perspectieven op complexiteit en oriëntaties voor beleid

Ministerie van Economische Zaken | april 2014

Deze essaybundel handelt over het omgaan met complexiteit en onzekerheid in beleid. Diverse perspectieven zijn toegepast op economie, innovatie, regionaal beleid, energie, voedsel en natuur.

Deze bundel is inspirerend veelzijdig en geeft de lezer een gedegen inkijk in de dynamiek van trends en ontwikkelingen rondom sturingsvraagstukken.

Het ministerie:

“De ontwikkelingen in de wereld volgen elkaar snel op en beïnvloeden elkaar in toenemende mate. Deze trend is zichtbaar op diverse gebieden zoals (data)technologie, economie, sociaal, geopolitiek, klimaat en biodiversiteit. Naast deze groeiende interdependenties tussen beleidsdomeinen nemen ook aantal betrokken (maatschappelijke) actoren en de diversiteit aan belangen toe.

In toenemende mate zijn deze ook (mede)bepalend voor de richting en de dynamiek van maatschappelijke ontwikkelingen. Complexiteit is een sleutelbegrip in deze ontwikkelingen. Voor de overheid is de uitdaging hier mee om te gaan. Inzicht in complexiteit en omgaan met onzekerheid kan een betere oriëntatie en concreter handelingsperspectief voor beleidsmakers bieden. Lees verder “Sturen in een verweven dynamiek”

Klimaatrisico’s in Nederland

De huidige stand van zaken

Planbureau voor de Leefomgeving | 14 mei 2024

Dit PBL-rapport brengt belangrijke klimaatrisico’s in Nederland in beeld die optreden in het huidige klimaat. De in dit rapport in beeld gebrachte klimaatrisico’s maken duidelijk dat we voort moeten maken met het klimaatadaptatiebeleid.

Er zijn al klimaatrisico’s met grote impact die vragen om keuzes

Hitte en droogte hebben effect op de gezondheid, hebben onomkeerbare gevolgen voor nat archeologisch erfgoed, en leiden tot verlies van biodiversiteit. Daarnaast hebben extreme weersituaties regelmatig geleid tot lagere opbrengsten in de landbouw, en schade aan gebouwen en infrastructuur. In de recente perioden van droogte kwam de drinkwatervoorziening sterk onder druk te staan. Dit vraagt om het tijdig maken van keuzes: hoe willen we als maatschappij met deze risico’s omgaan?

Toekomstgericht klimaatadaptiebeleid vraagt om structurele keuzes

Het is urgent om te bedenken hoe we met de klimaatrisico’s willen omgaan. De ambitie is om voor 2030 ongeveer een miljoen woningen te bouwen: waar en hoe willen we bouwen, rekening houdend met overstromingen, wateroverlast en hitte? Hoe staat het met de inrichting van ons landelijk gebied?

De rijksoverheid werkt al met het principe ‘water en bodem sturend’. Hoe gaat ons watersysteem er uitzien, rekening houdend met waterverdeling, waterveiligheid en waterkwaliteit? Door klimaatadaptatie leidend en sturend te laten zijn voor het huidige beleid kunnen klimaatrisico’s worden verkleind.

Aanpassing aan klimaatverandering raakt veel beleidstrajecten en vraag om toekomstbestendige, structurele keuzes. Een klimaatbestendige samenleving richt zich daarom niet alleen op aanpassingen voor een enkel probleem, met technische oplossingen zoals dijkverhoging of beregening.

Het is aan te bevelen dat politiek en beleid zich richten op een maatschappij die veerkrachtig kan reageren op effecten van klimaatverandering, zowel in ruimtelijke inrichting als economische activiteiten en gedrag.

Kennis over risico’s nog niet compleet

Voor veel klimaatrisico’s is niet bekend welk deel van de maatschappelijke kosten, schade of maatschappelijke impact precies is toe te schrijven aan de klimaatverandering. Goede monitoring ontbreekt voor bijvoorbeeld natuurbranden of klimaatrisico’s voor cultureel erfgoed. De beschikbare kennis en informatie is echter wel helder over welke impact (mede) het gevolg is van klimaatverandering. Het is duidelijk dat toenemende klimaatverandering zal leiden tot grotere risico’s als Nederland zich niet weet aan te passen aan het veranderende klimaat.

Download rapport

 

Het interface wetenschap – overheid

Jeannette Beck, Lia van den Broek en Olav-Jan van Gerwen | 2013, Planbureau voor de Leefomgeving

Het interface tussen wetenschap en overheid is relevant, tegelijkertijd zeer uitdagend. Dit blijkt uit het rapport Kennismaken met decentrale overheden.

Het rapport duidt enerzijds dat politici en bestuurders onvoldoende gebruik maken van de wetenschappelijke kennis bij het proces van beleidsvorming en anderzijds dat wetenschappers waardevolle bevindingen niet of nauwelijks zien toegepast in de dagelijkse praktijk van het openbaar bestuur.
Lees verder “Het interface wetenschap – overheid”

Als je het ons vraagt

Onderzoek naar het welzijn van kinderen in de Nederlandse provincies

Kinderombudsman | november 2022

Margrite Kalverboer, Kinderombudsvrouw: “Sinds 2016 vraagt de Kinderombudsman om het jaar aan kinderen hoe zij de kwaliteit van hun leven ervaren. Dit doen we door te vragen welk cijfer ze aan hun leven geven, waarin ze geluk vinden, wat hun zorgen zijn en wat hun agenda voor de toekomst zou zijn als zij het voor het zeggen zouden hebben.

De wereld waarin kinderen opgroeien is sinds 2016 sterk veranderd. Oorlogen, stikstofuitstoot en aandacht voor klimaat drongen niet zoals nu door tot de levens van Nederlandse kinderen. Het woord corona kenden kinderen niet. Decentralisaties in het sociale domein waren net ingevoerd en de jeugdzorgproblematiek was minder groot dan nu.

Lees verder “Als je het ons vraagt”

Deltascenario’s 2024

Zicht op water in Nederland

Deltares | april 2024

In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Water en de Deltacommissaris zijn de wateropgaven voor 2050 en 2100 in beeld gebracht door de Deltascenario’s uit 2017 te actualiseren.

Deze nieuwe Deltascenario’s laten vier mogelijke toekomstbeelden zien op basis van een plausibele bandbreedte van de klimaatverandering, de inspanning van Nederland om uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en socio-economische ontwikkelingen (zoals bevolkingsgroei, economische groei en ruimtelijke ontwikkelingen). Daarmee wordt op nationale schaal een integraal beeld geschetst van de wateropgaven die daaruit volgen: de opgaven voor zoetwaterbeschikbaarheid, wateroverlast en waterveiligheid.

Lees verder “Deltascenario’s 2024”

Het profiel van een stad

Over de burgemeester: geen woorden maar daden

Gemeente Rotterdam* | april 2024

De stad schetst bij haar zoektocht naar een nieuwe burgemeester uiteraard zichzelf, om te vertellen wie zij is en waarvoor zij staat, duidt hoe zij verder wil vanuit het hier en nu én wie zij daarbij zoekt als haar bestuurlijk boegbeeld.

De beschrijving verbindt verleden, heden en de toekomst, een bijzonder palet dat mede is gebaseerd op 12.580 zienswijzensen specidiek 528 leerlingen van basisscholen.

Lees verder “Het profiel van een stad”

Oldemanlezing naar Natuurmuseum Brabant

Breda, 10 April 2024.

Civitas Naturalis werd opgericht als stichting op 10 juli 2020 te Breda, door Professor Roelof Oldeman en Jack Kruf. Doel ervan was het borgen van de Prof. dr. ir. Roelof A.A. Oldeman Lezing, zoals door hen in 2016 en 2017 ontwikkeld. In 2018 en 2022 zijn lezingen verzorgd door Frank Dietz  (raadszaal gemeente Ede), respectievelijk Hans Krul (raadszaal gemeente Delft).

Prof. dr. ir. Roelof A.A. Oldeman (1937-2022)

De lezing was conceptueel gericht op een holistische diagnose van maatschappelijke vraagstukken, geïnspireerd door enerzijds de kennis van het natuurlijke bosecosysteem in het algemeen en de school van Roelof Oldeman in het bijzonder, anderzijds gebaseerd op de kennis van het besturen en managen van de stad en haar levensgemeenschappen. Steden en bossen werden door Oldeman en Kruf in de lezing systemisch verbonden.

Met het overlijden van Professor Oldeman in het najaar van 2022 en de overdracht die volgde van al zijn wetenschappelijk werk, tekeningen en bibliotheek aan het Natuurmuseum Brabant, is aansluitend op 10 april 2024 besloten ook de lezing over te dragen aan de inmiddels door het museum benoemde Professor Oldeman Collectie.

Het is daarmee een natuurlijke overdracht waarbij de lezing zich voortaan zal richten op het ondersteunen van missie en kerndoelen van het Natuurmuseum Brabant. In het najaar van 2025 zijn een tentoonstelling én een lezing voorzien.