Wat hebben wij geleerd van 2020?

Over de staat van publiek risicomanagement

Referaat Jack Kruf met co-referaat van Leen Paape | maart 2021

Opening

Jack Kruf

Wat hebben wij geleerd van 2020? Een reflectie als afscheidslezing. Afscheid. Ik voelde wat verzet tijdens het scheren vanmorgen. Ik ben er niet zo van, van afscheid. Maar goed, hier sta ik. 

Jack Kruf

Het wordt een pleidooi om het vak publiek risicomanagement een impuls te geven. Maar de vraag beantwoorden? Dat is nog niet zo eenvoudig. Geert Mak zei het bij de presentatie van zijn boek Grote Verwachtingen: “De geschiedenis duiden is niet eenvoudig als je er nog middenin zit.” 

Met veel vrienden en collega’s aan de buis, en met mijn familie hier in huis. Fijn dat jullie er allemaal zijn. Ik doe een poging wat licht te laten schijnen. Samen met professor Leen Paape. Een eer. Het wordt een drieluik, per toerbeurt. Drie vragen staan centraal, gevolgd door een korte afronding:

• Wat is de kwestie begin 2021?

• Wat de interventie?

• Wat is de sturing die daarbij hoort?

Leen Paape

Hoogleraar op Nyenrode na een carrière waarin publieke en private zaak elkaar afwisselden. Gestart op de Militaire Academie te Breda en na Defensie werd het kort KPMG, daarna KLM, PwC en uiteindelijk Nyenrode. Lid geweest van een Audit en Risicocommissie van de Gemeente Rotterdam en het Ministerie van I&M en inmiddels zie ik toe op een verzekeraar en een pensioenfonds en een grote scholenorganisatie. 

Leen Paape

Mijn interne aandrijfasjes zijn accountant, risicomanagement en maatschappelijke governance vraagstukken. Ik heb nogal wat mis zien gaan en wil graag bijdragen om dat te voorkomen.

Lees verder “Wat hebben wij geleerd van 2020?”

About ‘Public Risk’

Board of PRIMO Europe | April 2020

Introduction

During the founding of the idea of PRIMO in Strasbourg on the 1st of April 2005, the need for design principles related to the governance of public risk was extensively discussed. We, to be precise the executive committee of the European Association of Local Chief Executives UDITE, defined it as a form or way of working towards the prevention and reduction of possible hazards and risks (i.e. a measure of hazard) in our (European) cities, to build public trust on values like safety, quality of life, protection and coherence in society. Anno 2020 we reflect on and specify these principles.

A myriad to deal with

Based on experiences in this network we conclude that most of the public leaders and managers we meet – and if we ask them in our Public Risk Forum, round tables and thinktanks -, define risk all in their own way. It is a myriad of definitions and perceptions. We guess there are 100 different definitions of risk around, all based on unique principles, perspectives, angles, and driven towards further segmentation by a myriad of advisors, trainers, scientists (o, yes), and software developers.

All created in and by their own approaches, leading to a highly segmented and fragmented landscape of risk and risk management. Moreover, this landscape is widened through the attempts of rebranding this craftsmanship towards success management, value management, business continuity management, success management, performance management, risk leadership management, chances management, quality management. “In fact”, is said, “risk is not about risk, but about something else, about the risk of something.” We think too. How to proceed and promote a common language and understanding from here? And how exactly to contribute to this?

Lees verder “About ‘Public Risk’”

The age of resilience

Grote veranderingen vragen om nieuwe concepten

Theo Toonen | september 2019

Wat is risicomanagement zonder resilience? Theo Toonen, decaan aan de Universiteit van Twente:  ‘In een voortdurend en in het huidige tijdsgewricht vrij heftig veranderende wereld red je het niet met alleen het managen van crises en risico’s, hoe belangrijk in zichzelf ook. Deze tijd vraagt ook om weerbaarheid, robuust aanpassingsvermogen en de institutionele en persoonlijke veerkracht om met onvoorspelbaarheden om te gaan.’

Prof. dr. Theo Toonen

Globalisering, digitalisering, klimaatverandering, disruptieve technologie en ontwrichtende innovatie: we leven in een tijd van grote veranderingen die onze samenleving flink opschudden.

De energietransitie, extramuralisatie van de zorg en de verschuivingen in de landbouwsector zijn voorbeelden van hoe de huidige maatschappij binnen talloze domeinen fundamenteel aan het veranderen is, vertelt prof. dr. Theo Toonen. ´Er zijn disruptieve ontwikkelingen gaande, die wij soms willen verwelkomen en soms ook niet, maar waar wij als maatschappij mee om moeten zien te gaan. Onze vertrouwde systemen zijn aan het verschuiven, dat voelt soms alsof de grond onder ons wegzakt. Niet voor niets is er naast vernieuwing en vooruitgangsgeloof ook sprake van zo veel weerstand en polarisering.’

‘We leven in een tijd van grote veranderingen die onze samenleving flink opschudden.’

Lees verder “The age of resilience”

Haarscheuren in financiële verhoudingen

Over investeren en solvabiliteit

Jack Kruf en Caspar Boendermaker | juni 2019

In april 2019 vond  in samenspraak met BNG Bank, de jaarlijkse PRIMO/UDITE-bijeenkomst van de denktank ‘From Global to Local’ plaats. Een vijftiental publieke leiders hebben bij en met BNG Bank gesproken over de uitdagingen waar decentrale overheden voor staan.

De haarscheurtjes in het gemeentelijk financiële systeem zijn goed zichtbaar.

Aan de hand van het recent verschenen Global Risks Report 2019 van het World Economic Forum en een presentatie van de gemeente Delft werden haarscheuren in de financiële verhoudingen zichtbaar. Is de financiële resilience (weerstandsvermogen) van stad en regio in het geding?

Transities nopen tot investeringen, terwijl de gemeentelijke solvabiliteit onder druk staat

De gemeente Delft presenteerde de ambitieuze lange termijn investeringsstrategie die de raad heeft aangenomen. Tot 2040 is voor maar liefst 1,4 miljard aan investeringen voorzien, waarvan de gemeente circa 25% voor haar rekening zal moeten nemen.

Lees verder “Haarscheuren in financiële verhoudingen”

Handvest Risicomanagement Publieke Sector

PRIMO (i.o) | januari 2005

Dit handvest beschrijft het concept van risicomanagement en is bedoeld als een “kader”, niet als een verzameling normen of richtlijnen.  Aangezien dit handvest als een kader dient, is het niet definitief; het heeft tot doel het debat te openen over onderwerpen zoals sociaal, gemeenschaps- én organisatiegericht risicomanagement.  Daarnaast stelt dit handvest belangrijke vragen voor om een internationaal debat te stimuleren.

Verklaring

Deze verklaring heeft tot doel een kader te bieden voor discussie om de praktijk van risicomanagement in de publieke sector op internationaal niveau te verbeteren. Dit Handvest, een werkdocument geïnspireerd door de Amerikaanse zusterorganisatie PRIMA, zou als referentie kunnen dienen voor zowel het Wetenschappelijk Comité als de toekomstige Raad van Bestuur van PRIMO.  

Het document beschrijft het concept van risicobeheer en is bedoeld als een kader, niet als een reeks normen of richtlijnen. Deze keuze benadrukt het belang van culturele en geografische verschillen in de structuur van risicobeheerpraktijken en hoe deze beïnvloed kunnen worden. Bovendien is deze verklaring niet definitief: het begrip “kader” laat ruimte voor verdere benaderingen, discussie en uitgebreidere studies.  

Lees verder “Handvest Risicomanagement Publieke Sector”

Raadsgerichte planning en control 2.0

Kan de raad adequate besluiten nemen?

Rein-Aart van Vugt en Timon van Zessen | maart 2018

Op 21 maart 2018 zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Voor raadsleden zijn planning-en-controlinstrumenten van belang om hun kaderstellende en controlerende rol in te vullen. De Raad heeft immers het budgetrecht. Centrale vraag: zijn de planning-en-controldocumenten voldoende op de Raad gericht om adequate besluiten te nemen?

Planning-en-control is een samenhangend mechanisme

Dit is een actueel thema omdat na de verkiezingen de nieuwe raden en colleges geïnstalleerd zullen worden. Een natuurlijk moment om planning-en-control (P&C)-documenten en raadsbeleidskaders verder, nog meer op de raad gericht, te ontwikkelen.

Hoewel er vorderingen door gemeenten zijn gemaakt ten aanzien van de toegankelijkheid en leesbaarheid van de begroting, de jaarstukken, monitors en onderzoeksrapporten, is er nog veel winst te boeken. Veel P&C-documenten moeten verder doorontwikkeld worden tot politiek-bestuurlijke documenten opdat een raadslid haar rollen kan vervullen. Bij de begroting gaat het tenslotte om keuzes maken en het verdelen van geld. Bij de jaarstukken staat de verantwoording van deze keuzes en de besteding van het geld centraal.

Lees verder “Raadsgerichte planning en control 2.0”

Risicogerichte aanpak VTH

Omgang met bedrijven in een nieuw jasje

Ad Houtman | oktober 2015

De gemeenten hebben te maken met druk op hun financiële middelen, waardoor ze nog beter moeten nadenken over de uitgaven. Die situatie is versterkt door de decentralisatie van de AWBZ, gezondheidszorg, jeugdzorg et cetera. Daardoor worden de gemeenten verantwoordelijk gemaakt voor de uitvoering van een aantal taken voor de burgers, terwijl de rijksoverheid, onder de opvatting dat de lokale overheid beter de situatie in kan schatten en daardoor ook beter kan bepalen wat nodig is, ook een flinke financiële bezuiniging heeft doorgevoerd.

Opnieuw navigeren met Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH). Foto © Jelmer Pietersma.

Voor haar burgers betekent dit dat de gebruikelijke ondersteuning nu nog maar ten dele kan worden aangeboden; hetgeen ontevredenheid bij de inwoners van die gemeenten voorspelbaar maakt. Onder deze omstandigheden, waarbij gemeenten na moeten denken of ze de door de rijksoverheid beschikbaar gestelde middelen aanvullen uit eigen middelen staan ook de middelen voor de taken met betrekking tot de omgeving onder druk.

Lees verder “Risicogerichte aanpak VTH”