Risk governance

Over omgaan met onzekerheid en mogelijke toekomsten

Marjolein van Asselt | oktober 2007

Deze inaugurele rede is uitgesproken ter gelegenheid van de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Risk Governance aan de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen van de Universiteit Maastricht op vrijdag 26 oktober 2007 door dr.ir. Marjolein B.A. van Asselt.

Marjolein van Asselt

Van Asselt (2007a, p. 6, paragraaf 2. Governance) spreekt zich uit: “Risk Governance is ook mijn leeropdracht en dus de naam van mijn leerstoel. Afgezien van het feit dat het gebruik van Engelstalige woorden in het Nederlands typerend is voor mijn generatie en het ook erg aansluit bij de internationaliseringsambities van de Nederlandse universiteiten om een onderzoeksveld in het Engels aan te duiden, zat ik ook met een vertaalprobleem.

Risk is natuurlijk gemakkelijk: dat is in goed Nederlands risico. De problemen betreffen het begrip governance. Volgens Van Dale is het een verouderd begrip en de vertaalsuggesties (bestuur, beheer, beheersing, bewind, heerschappij, macht, invloed) doen op geen enkele manier recht aan de vraagstukken en de beleidswetenschappelijke thema’s waar wetenschappers zich onder de noemer ‘governance’ mee bezighouden.

De term ‘risico’ wordt juist gebruikt om te signaleren dat er een kans is dat zich iets negatiefs zal voordoen.

Van Asselt (2007a, p. 18)

De etymologie (ontleend aan Halachmi, 2005; Kjaer, 2004 en wikipedia), een dure term voor ‘woordgeschiedenis’, gaat terug tot de tijd van de Oude Grieken. De beroemde filosoof Plato gebruikte het begrip ‘kuberman’ voor leider, dat in het Latijn geassimileerd werd als ‘gubernanre’, gebruikt als verwijzing naar de leidende klasse. De term evalueerde vervolgens langs verschillende lijnen en is naast het Engels, o.a. terug te vinden in het Frans, Spaans en Portugees. Het kreeg verschillende betekenissen, uiteenlopend van de manier of stijl van openbaar bestuur tot een aanduiding voor de ambtenarij. Dus er is niet alleen een vertaalprobleem, maar er zijn ook verschillende betekenissen.

Lees verder “Risk governance”

Effectief management van publieke inkoop

Een aspect van publiek risicomanagement

Ongeacht de omvang van de publieke organisatie – of het nu gaat om een grote metropool, een kleine gemeenschap of de verlener van een publieke dienst – om risico’s effectief te beheren, moet er aandacht worden besteed aan zowel lokale als mondiale bedreigingen.

Op dit moment wordt de samenleving blootgesteld aan bedreigingen op internationale schaal door de mogelijkheid van grieppandemieën, klimaatverandering, terroristische aanslagen, de ineenstorting van banken en de verwerkende industrie en vele andere demografische veranderingen. 

Lynn Drennan

Het is duidelijk dat maar weinig delen van de wereld kunnen voorkomen dat ze de gevolgen van dergelijke gebeurtenissen in hun eigen achtertuin ondervinden. Het pleidooi van milieuactivisten om ‘denk mondiaal, handel lokaal’ is er een waar lokale overheden, nationale regeringsdepartementen en andere openbare dienstverlenende instanties zich nu actief mee bezighouden.

Lees verder “Effectief management van publieke inkoop”

Risicomanagement op de grens van drie werelden

Stedelijk management in het perspectief van ‘risico’

In dit artikel wil ik me richten op de specifieke kenmerken van de rol en positie van CEO’s en gemeentesecretarissen in relatie tot de drie werelden van politiek, maatschappij en management. Er moet specifiek aandacht worden besteed aan de rol van risicomanagement bij het ondersteunen van de CEO en het proces om kwesties te bespreken, om te benadrukken dat risicomanagement op de strategische agenda hoort en een holistische benadering vereist.

Jack Kruf

De “beste” baan

Sommigen zouden kunnen zeggen dat het de meest aantrekkelijke en fascinerende baan is die er is: de functie van CEO in lokaal openbaar bestuur (of city manager of secretaris). Waarom? Omdat het in het hart van de dynamische samenleving is, dicht bij de politiek en de overheid, in het centrum van de wereld van “macht en invloed” en aan de top van de managementpiramide. Deze persoon bevindt zich op het kruispunt van noodzakelijke vaardigheden, ambities, rechten, belangen en belangen. Hij of zij staat, via de samenleving, dicht bij rampen, successen, armoede en milieu-uitdagingen, en, via de politiek, bij gekozen functionarissen zoals de burgemeester en de lokale wethouder, maar altijd in nauw contact met functionarissen in de hogere overheid en heel dicht bij de professionals in de organisatie. Het leiderschap van de lokale overheid is een spannende baan.

Lees verder “Risicomanagement op de grens van drie werelden”

Global Risks to the Business Environment

World Economic Forum | 2005

Wereldwijde risico’s voor het ondernemingsklimaat: “Dit document, het resultaat van twee workshops georganiseerd door het World Economic Forum in samenwerking met Merrill Lynch, geeft een overzicht van de belangrijkste, wereldwijde risico’s waarmee bedrijfsleiders vandaag worden geconfronteerd en onderzoekt hoe deze risico’s verschillen van de uitdagingen uit het verleden. Enkele belangrijke punten:

1) Wereldwijde risico’s en het bedrijfsleven

In een tijd waarin risico’s die niet specifiek zijn voor bedrijven een ongekend effect hebben op de bedrijfswereld, is het cruciaal voor bedrijfsleiders om de omgeving waarin hun bedrijf opereert te begrijpen, om te overleven, concurrerend te blijven en kansen te grijpen.

2) Een steeds turbulentere en complexere wereld

De risico’s van vandaag zijn veel meer met elkaar verweven dan in het verleden. Ze zijn veel volatieler en kunnen markten over de hele wereld bijna ogenblikkelijk verstoren. Dergelijke risico’s kunnen moeilijk te voorzien en aan te pakken zijn, zelfs voor de meest doorgewinterde bedrijfsleiders.

Lees verder “Global Risks to the Business Environment”

Risicomanagement leidt tot ‘good governance’

Over het streven naar openheid, samenspraak en nieuwe bestuursvormen

Risicomanagement gaat niet alleen over het reduceren van onzekerheden, maar ook over het benutten van kansen. Risicomanagement leidt tot een nieuwe vorm van besturen. Eerst de doelen vaststellen, dan terugredeneren naar het uitgangspunt, en onderweg de risico’s in kaart brengen. Niets achterhouden en alle onzekerheden durven benoemen. Die cultuur is nieuw voor veel overheidsorganisaties, stelt Jack Kruf, voorzitter van Public Risk Management Organisation PRIMO Nederland en gemeentesecretaris van Roosendaal.

Jack Kruf

“Elk ministerie en elke directie daarvan kan een nieuwe regeling bedenken of met een nieuwe financieringmethode komen. Die dingen dalen vervolgens neer in je organisatie. Het vereist hogere stuurmanskunst om die veelheid te managen. Het publiekssysteem lijkt permanent in verandering te zijn. De vereniging wil in dat krachtenveld voorkomen dat we met onuitvoerbare plannen worden opgescheept”, vertelt Jack Kruf.

Lees verder “Risicomanagement leidt tot ‘good governance’”

Sociale en Culturele Ontwikkelingen 2025

Sociaal en Cultureel Planbureau | 2025

Het rapport Sociale en Culturele Ontwikkelingen 2025 attendeert ons op de structurele ongelijkheid in ons land. De gevolgen van deze ongelijkheid zijn verstrekkend. Verregaande bezuiningen, zoals nu ingepland door de landelijke politiek, zorgen niet alleen voor minder welzijn, maar leidt ook tot minder participatie en meer wantrouwen: tussen mensen onderling en richting de overheid. 

 

Het rapport geeft inzicht in de kwaliteit van de samenleving: hoe gaat het met mensen in ons land, hoe is het gesteld met de sociale samenhang en hoe kijken mensen naar de overheid en de politiek. Uit deze ‘stand van het land’ blijkt dat mensen met een theoretische opleiding, een toereikend inkomen en een goede gezondheid vaak positief zijn over hun leven en over hun leefomgeving in Nederland. Mensen met een laag inkomen, een slechtere gezondheid en een tekort aan andere zogenaamde hulpbronnen kunnen minder meedoen in de samenleving en hebben minder vertrouwen in andere mensen en de overheid.

Juist bij deze laatste groep mensen zien we vaak een stapeling van problemen: onder meer op het gebied van financiën, gezondheid en het gebrek aan een sociale netwerk. Gescheiden hulpverlening, bijvoorbeeld op het gebied van geld en psychische gezondheid schiet vaak tekort, waardoor problemen blijven voortbestaan of verergeren. Voor deze groep is een integrale aanpak essentieel. Dat vraagt om samenhangend beleid waardoor mensen effectief worden ondersteund en zij het vertrouwen in de samenleving behouden.

Lees verder “Sociale en Culturele Ontwikkelingen 2025”

Risicomanagement is een vorm van topsport

Over het vak dat leidt tot succes: een interview met Jack Kruf

Vincent Jeitler |  juli 2018

Volgens Kruf krijgt risicomanagement niet de bestuurlijke aandacht die het verdient. “Bestuurders zien het vaak als iets negatiefs. Mensen denken graag optimistisch, praten over kwetsbaarheden past daar niet in.”

Kruf wil een lans breken. “Risicomanagement leidt juist tot succes, het helpt bijvoorbeeld om collegedoelen te realiseren. Ik vergelijk risicomanagement vaak met topsport. Kijk naar een Tom Dumoulin of Max Verstappen. Samen met hun team kijken ze wat nodig is om de race te winnen en hoe ze eventuele kwetsbaarheden kunnen ondervangen. Ze laten niets aan het toeval over. Hun drive is om continu te verbeteren in processen, voeding, materialen enzovoorts. Ze willen immers zo goed mogelijk kunnen presteren.”

Ook Tom en Max doen aan risicomanagement

Risicomanagement staat voor Kruf gelijk aan secuur, respectvol én vooral zorgvuldig besturen. “Het is eigenlijk een vorm van topsport. Ieder college wil toch dat zijn programma optimaal en daadwerkelijk wordt uitgevoerd? Risicomanagement voorkomt missers en tegenvallers én helpt bestuurders realiseren wat ze aan hun inwoners hebben beloofd.”

Van weerstandsparagraaf naar paragraaf besturing 

Als gemeentesecretaris heeft hij de invoering van de weerstandsparagraaf van dichtbij meegemaakt. “Het was een eerste stap in het integraal denken over risicomanagement binnen regionale en lokale overheden. De weerstandsparagraaf heeft echter vooral een financieel en verdedigend karakter. De berekening van het weerstandsvermogen is erg academisch en wordt door veel raadsleden, bestuurders en ambtenaren nauwelijks begrepen. Het leidt tot vaak vreemde discussies bij de begrotingsbehandeling”, legt Kruf uit. Lees verder “Risicomanagement is een vorm van topsport”