Thinking in Systems

Donella Meadows, Diana Wright (ed.) | 2008

In de jaren na haar rol als hoofdauteur van de internationale bestseller ‘Grenzen aan de groei’ – het eerste boek dat de gevolgen liet zien van ongecontroleerde groei op een eindige planeet – bleef Donella Meadows een pionier op het gebied van milieu- en sociale analyse tot haar vroegtijdige dood in 2001.

“Wat is een systeem? Een systeem is een verzameling dingen – mensen, cellen, moleculen of wat dan ook – die op zo’n manier met elkaar verbonden zijn dat ze in de loop van de tijd hun eigen gedragspatroon produceren. Het systeem kan worden beïnvloed, beperkt, getriggerd of aangedreven door krachten van buitenaf. Maar de reactie van het systeem op deze krachten is kenmerkend voor zichzelf, en die reactie is zelden eenvoudig in de echte wereld.” – Donella Meadows (2008)

Thinking in Systems is een beknopt en cruciaal boek dat inzicht biedt in probleemoplossing van persoonlijke tot mondiale schaal. Bewerkt door Diana Wright van het Sustainability Institutes, brengt deze essentiële inleiding systeemdenken uit het domein van computers en vergelijkingen naar de tastbare wereld, en laat lezers zien hoe ze de systeemdenkvaardigheden kunnen ontwikkelen die thought leaders over de hele wereld als cruciaal beschouwen voor het leven in de 21e eeuw. Lees verder “Thinking in Systems”

Systeemrobuustheid in het waterbeheer

Over het voorkomen van onacceptabele schade

Marjolein Mens | 2015

Overstromingen en droogte hebben wereldwijd steeds grotere maatschappelijke gevolgen. Ook neemt de kans op deze gebeurtenissen waarschijnlijk toe door klimaatverandering. Waterbeleid richtte zich tot op heden op het voorkómen van overstromingen of droogte, door bijvoorbeeld dijken te bouwen of reservoirs aan te leggen.

Het is echter praktisch onmogelijk om 100% bescherming te bieden. Dit besef heeft in de afgelopen decennia geleid tot een risicobenadering. Dit houdt in dat beleid zich niet alleen richt op het beschermen van extreme gebeurtenissen, maar ook op het beperken van de gevolgen, om zo overstromingsrisico en droogterisico te beperken.

Risicobenadering heeft beperkingen

Met de risicobenadering worden extreem grote gevolgen niet voorkomen, ook al is de gemiddelde jaarlijkse schade (= het risico) gereduceerd tot een acceptabel niveau. In termen van risico is tien jaar lang 100 slachtoffers per jaar vergelijkbaar met eenmalig 1000 slachtoffers in dezelfde periode. Dit laatste heeft alleen een grotere maatschappelijke impact. Extreem grote gevolgen die in één keer optreden worden onacceptabel gevonden als herstel hiervan heel moeilijk of zelfs onmogelijk is. Lees verder “Systeemrobuustheid in het waterbeheer”

Resilient Rotterdam Strategie 2022-2027

Gemeente Rotterdam | 2022

De wereld heeft anno 2022 te maken met een behoorlijk aantal actuele en potentiële crisissen. Die brengen ingrijpende risico’s met zich mee. Verschillende inter­nationale organisaties stellen risicolijsten samen. Internationaal wordt dat bijvoorbeeld gedaan door de Verenigde Naties (VN), het International Platform for Climate Change (IPCC), World Economic Forum (WEF) en de Europese Unie (EU). In Nederland spelen onder meer het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en De Nederlandse Bank (DNB) een rol in het aankaarten van risico’s.

Op basis van de verschillende (inter)nationale crisis-inventarisaties heeft Rotterdam in 2021 eerst een overzicht gemaakt van alle mogelijke crisissen met bijbehorende risico’s (longlist) en welke crisissen Rotterdam zouden kunnen raken. Dit zijn:

Lees verder “Resilient Rotterdam Strategie 2022-2027”

100 Resilient Cities

Het initiatief 100 Resilient Cities (100RC) werd in 2013 gelanceerd door The Rockefeller Foundation, als onderdeel van haar Global Centennial Initiative. Het initiatief is gebaseerd op een substantiële investering van The Rockefeller Foundation, die steden in staat stelde om een Chief Resilience Officer (CRO) aan te stellen, een veerkrachtstrategie te ontwikkelen, toegang te krijgen tot pro bono diensten van partners uit de private sector en NGO’s, en ideeën, innovatie en kennis te delen via het wereldwijde netwerk van CRO’s.

Gedurende jaren van diepgaande betrokkenheid bij stadsleiders, gemeenschappen en de private sector heeft dit initiatief transformationele veranderingen in steden mogelijk gemaakt door de ondersteuning van weerbaarheidsplannen en vroegtijdige implementatie van projecten.

Uit onze ervaring met het creëren van veerkrachtstrategieën in tientallen steden hebben we geleerd dat het strategisch gebruik van een veerkrachtlens voor het plannen van een portefeuille van acties leidt tot projecten met een grotere impact, waarvan meerdere sectoren kunnen profiteren, met name kwetsbare gemeenschappen. Lees verder “100 Resilient Cities”

De weerstandsparagraaf is aan herziening toe

Het vermogen om klappen op te vangen

Peter B. Boorsma en Geert Haisma1 | 2014

“Nederland is pionier op het gebied van publiek risicomanagement, dankzij het voorschrift voor een weerstandparagraaf in het BBV. Dit voorschrift is een stap vooruit naar een volwassen en integraal risicomanagement bij regionale en lokale overheden. Tegelijk werpt het daarvoor ook hindernissen op. Daarom is de weerstandsparagraaf aan revisie toe.

Afbeelding overgenomen uit artikel Boorsma-Haisma, 2014..

Weerstandsvermogen is het vermogen om klappen op te vangen. In 1995 werd via de Comptabiliteitswet de risicoparagraaf voorgeschreven voor gemeenten en provincies. In 2004 is via het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) het voorschrift veranderd in een weerstandsparagraaf, die later ook is voorgeschreven voor de waterschappen. De paragraaf is in BBV voorgeschreven voor de begroting (art. 9 lid 2) en voor het jaarverslag2 (art. 24 lid 2 en art 26). Lees verder “De weerstandsparagraaf is aan herziening toe”

Government Resilience Framework

HM Government, Cabinet Office, december 2022

De professionaliteit en inzet van de mensen die bijdragen aan de veerkracht van het Verenigd Koninkrijk is buitengewoon, en we hebben een goed gevestigd kader voor civiele bescherming in het Verenigd Koninkrijk. Maar de afgelopen jaren hebben de noodzaak aangetoond om voort te bouwen op deze solide fundamenten en onze veerkracht te versterken om de risico’s van het land te voorkomen, te beperken, erop te reageren en ervan te herstellen.

Daarom heeft de Britse regering zich in de geïntegreerde evaluatie vastgelegd op een nieuwe veerkrachtstrategie. Het is gebaseerd op drie kernprincipes: Lees verder “Government Resilience Framework”

Enacting resilience

Adventure racing as a microcosm of resilience organizing

Michelle Barton en Kathleen Sutcliffe | maart 2023

Het artikel onderzoekt de dynamische processen van veerkracht in uitdagende omgevingen door middel van adventure racing. Onderzoekers Michelle A. Barton en Kathleen M. Sutcliffe bestudeerden hoe adventure racing-teams omgaan met zowel aanhoudende spanningen als plotselinge schokken om prestaties te handhaven. Ze beschouwen dit als een model voor het begrijpen van veerkracht binnen organisaties.

Adventure racing, een sport die uithoudingsvermogen, navigatie en overleven in de wildernis combineert, brengt continue fysieke en psychologische stress met zich mee, naast onverwachte verstoringen. Dit maakt het een ideale context om veerkracht te bestuderen. De onderzoekers verzamelden kwalitatieve gegevens via 103 interviews met deelnemers van 53 raceteams, waarbij ze onderzochten hoe individuen en teams gezamenlijk reageren op en omgaan met tegenslagen. Deze aanpak toonde veerkracht als een vloeiend, opkomend proces, dat door relationele dynamiek wordt gevormd in plaats van als een statische capaciteit.

Lees verder “Enacting resilience”