Een korte geschiedenis van publiek risicomanagement

Naar een holistische benadering

Finn Kjaer Jensen | februari 2007

Het is zeker waar dat overheden al duizenden jaren aan risicomanagement doen, tenminste in de algemene zin van het woord. Steden in de oudheid die muren bouwden om indringers buiten te houden, deden aan een elementaire (maar degelijke) vorm van risicomanagement. Risicomanagement is zelfs een fundamenteel doel van de overheid. Sterker, de overheid is in grote mate zelf een vorm van risicomanagement. Er zijn tal van activiteiten in de huidige publieke sector die specifiek kunnen worden gekarakteriseerd als risicomanagement (immunisatieprogramma’s, defensiebeleid), maar die verweven zijn met andere functies van de overheid. 

De categorieën van risicobeheer in de publieke sector

Om het historische proces dat heeft geleid tot het huidige risicomanagement beter te begrijpen, is het nuttig om eerst het algemene kader van risicomanagement in de publieke sector te begrijpen. Lees verder “Een korte geschiedenis van publiek risicomanagement”

ISO 31000: Oude wijn in nieuwe zakken

Een inhoudelijke vergelijking tussen ISO 31000 en COSO ERM

Urjan Claassen* | april 2009

In juni 2007 is de ISO 31000 ‘Guidelines on principles and implementation of risk management’ geïntroduceerd. Deze richtlijn beoogt een algemeen geaccepteerd referentiekader te bieden voor het inrichten van risicomanagement. Maar biedt deze standaard vernieuwende inzichten op het gebied van risicomanagement. Voegt het inhoudelijk iets toe?

In deze bijdrage wordt een nadere beschouwing gegeven rondom de inhoud en toegevoegde waarde van de ISO 31000 door een vergelijking te maken met het meest gangbare model voor risicomanagement: COSO ERM. Lees verder “ISO 31000: Oude wijn in nieuwe zakken”

De weerstandsparagraaf is aan herziening toe

Het vermogen om klappen op te vangen

Peter B. Boorsma en Geert Haisma1 | 2014

“Nederland is pionier op het gebied van publiek risicomanagement, dankzij het voorschrift voor een weerstandparagraaf in het BBV. Dit voorschrift is een stap vooruit naar een volwassen en integraal risicomanagement bij regionale en lokale overheden. Tegelijk werpt het daarvoor ook hindernissen op. Daarom is de weerstandsparagraaf aan revisie toe.

Afbeelding overgenomen uit artikel Boorsma-Haisma, 2014..

Weerstandsvermogen is het vermogen om klappen op te vangen. In 1995 werd via de Comptabiliteitswet de risicoparagraaf voorgeschreven voor gemeenten en provincies. In 2004 is via het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) het voorschrift veranderd in een weerstandsparagraaf, die later ook is voorgeschreven voor de waterschappen. De paragraaf is in BBV voorgeschreven voor de begroting (art. 9 lid 2) en voor het jaarverslag2 (art. 24 lid 2 en art 26). Lees verder “De weerstandsparagraaf is aan herziening toe”

Venlo maakt ‘foto’ van weerstandsvermogen en risicomanagement

Integraal manager op zijn resultaten aanspreken

Chantal Wijnands en Frank Maas | oktober 2006

Weerstandsvermogen en risicomanagement staan meer dan ooit in de belangstelling. Dit is onder meer het gevolg van toenemende druk uit de omgeving, die nog wordt versterkt door berichten in de media over bouwfraudes, boekhoudschandalen en parlementaire enquêtes. Bovendien is inzicht in het weerstandsvermogen en risicomanagement essentieel voor een financieel-economisch gezonde organisatie.

Wapen gemeente Venlo

Het ontbreken van dit inzicht of het niet op de juiste wijze inbedden van de processen kan een nadelige invloed hebben op de continuiteit van de bedrijfsvoering. Tevens is het instrument een hulpmiddel voor de realisatie van de door de raad vastgestelde programma’s en beleidsdoelen.

De gemeente Venlo heeft in de financiële verordening opgenomen dat eens per raadsperiode (bijstelling van) een nota weerstandsvermogen en risicomanagement wordt samengesteld. Een beleidsnota is binnen de gemeente Venlo nog niet vastgesteld. Lees verder “Venlo maakt ‘foto’ van weerstandsvermogen en risicomanagement”

Leiderschap in risicomanagement

Marie-Gemma Dequae (ed.) with HBR Analytics Services for FERMA, Zurich and PRIMO | 2013

De C-Suite speelt een grotere rol in het leiden van de risicomanagementinspanningen bij grote, voornamelijk Europese bedrijven, wat de hogere prioriteit onderstreept die risico’s hebben gekregen in de nasleep van enkele jaren van financiële en economische onrust. Tegelijkertijd benadrukken bedrijven de noodzaak van een sterke betrokkenheid van de raad van bestuur om de besluitvorming over strategische en ondernemingsbrede risico’s te vergemakkelijken en om de acceptatie van een cultuur van risicomanagement verder in de organisatie aan te moedigen. 

Bedrijven worstelen echter met het creëren van een bredere rol voor de risicofunctie als deelnemer aan strategische planning en transformatie-initiatieven. En Europese executives uiten hun bezorgdheid over de robuustheid van hun risicomanagementprocessen en communicatiekanalen. 

Lees verder “Leiderschap in risicomanagement”

Risicomanagement, meer dan de som der delen

Arie Elsenaar, Frank van Kuijck en Reei-Aart van Vugt Deloitte | 2010

Arie Elsenaar: “Het managen van risico’s en kansen is zonder enige twijfel één van de grootste uitdagingen geworden voor de publieke sector. Zeker nu we in een economische crisis zitten en ook de publieke sector met bezuinigingen en het nadrukkelijk maken van keuzes te maken heeft. Risicomanagement vraagt daarom juist ook de aandacht van de gemeenteraad. Met de paragraaf weerstandsvermogen in de begroting van 2010 heeft de gemeenteraad een kaderstellend instrument voor het implementeren van risicomanagement in handen.

Met deze uitgave geeft Deloitte u een praktische handreiking voor de invoering of verdere verbetering van risicomanagement in uw gemeente. Risicomanagement gaat over bedrijfsvoering in brede zin en het gaat om externe focus op en kennis van netwerken in het bijzonder. Lees verder “Risicomanagement, meer dan de som der delen”

De nieuwe rol van de controller

Zeven eigenschappen voor de effectieve implementatie van risicomanagement

Robert ’t Hart | 2006

Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Het wat afge­zaagde maar zeer ware gezeg­de krijgt voor overheids­instanties in de praktijk steeds meer betekenis. Vertrouwen krijgen van en uitstralen naar de stakeholders wordt belangrijker. Tegelijk is het verlies van dit vertrouwen iets dat steeds eerder en vaker gebeurt. 

De transparanter wordende wereld, governance richtlijnen en regelgeving – zoals het weerstandsvermogen voor gemeenten en waterschappen – liggen aan deze ontwikkeling ten grondslag. Was het vroeger nog mogelijk om een vertrouwensbreuk intern op te lossen, met de opkomst van fenomenen zoals internet ligt overheids-falen snel op straat. De gevolgen van het toenemend belang dat aan vertrouwen wordt gehecht en van het verlies ervan, worden ook steeds duidelijk. Jarenlang je afspraken nako­men en de gestelde doelen halen, zorgt voor een geleidelijk opbouw van het vertrouwen dat stakeholders aan over­heden geven. Dit werk wordt echter snel teniet gedaan door menselijk han­delen of falen. Lees verder “De nieuwe rol van de controller”