Categorie: Publiek Risico: Essays

Geplaatst op

Van cijfers en controle naar waarden en vertrouwen

Over een paradox en de zoektocht

Jan Willem Dijk, Theo Dijkstra, Eric Frank en Jack Kruf  | 4 juni 2015

Over een paradox en de zoektocht. Een essay naar aanleiding van een ronde tafel op uitnodiging van de gemeenten Assen, Groningen en Leeuwarden. Een multidisciplinair gezelschap buigt zich over de volgende vraag: ‘Wat zijn belangrijke waarden in het krachtenveld tussen cijfers en controle aan de ene kant en waarden en vertrouwen aan de andere kant?’

Het gezelschap wordt welkom geheten door Jan Willem Dijk, gastheer namens het PRIMO-lid de gemeente Assen. Noord-Nederland wordt in nieuw perspectief geplaatst. Gespreksleider Jack Kruf begint met een voorstelronde zodat eenieder weet wie aan tafel zit, wat zijn of haar achtergrond is en de fascinatie met het thema. Hij benadrukt de veelzijdigheid in vakgebied (techniek, gemeente, waterschap) en functie (raadslid, wethouder, controller, gemeentesecretaris) deze middag en onderstreept het belang daarvan voor een dialoog die ons kan helpen in het vinden van de weg die leidt van cijfers en controle naar waarden en vertrouwen. Download het verslag (inclusief foto’s).

De deelnemers aan de Ronde Tafel. Tweede rij v.l.n.r.: Theo Dijkstra (gemeente Groningen én Assen, alleen deze dag), Lucas-Jan Hooykaas (Wetterskip Fryslân), Theo Berends (gemeente Eemsmond), Kees Swagerman (gemeente Oldambt), Wouter Slob (gemeente Medemblik), Arnold van Kampen (gemeente Rotterdam), Jeltje Hoekstra-Sikkema (gemeente Terschelling), Atze Dijkstra (Samenwerkingsverband Noord-Nederland), Harry Bevers (gemeente Leeuwarden). Eerste rij v.l.n.r. Jack Kruf (PRIMO Europe), Eric Frank (PRIMO Nederland), Huibert van Wijngaarden (RISNET), Ilhan Tekir (gemeente Utrecht), Arie van Eck (gemeente Rijssen-Holten), Jan Willem Dijk (gemeente Assen), Kees Tillema (Universiteit Groningen).

De gespreksleider licht kort toe hoe de vereniging PRIMO is ontstaan. Op 1 april 2005 is in Straatsburg de vereniging opgericht door de Europese Vereniging van Gemeentesecretarissen (UDITE). Op 6 oktober 2006 volgde de oprichting van PRIMO Nederland door de toenmalige Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BiZa) en de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS). Hij gaat kort in op het toenemend belang voor en de behoefte van publieke leiders en managers aan resultaatsturing en het management van risico’s daarbij. Risicomanagement wordt steeds meer gezien als een integraal onderdeel van goed publiek bestuur.

PRIMO is erop gericht kennis te delen over de grenzen van landen, regio’s en gemeenten heen. Er valt veel van elkaar te leren. Welkom bij deze ronde tafel, waar vrijuit gesproken moet worden.

Lees verder “Van cijfers en controle naar waarden en vertrouwen”
Geplaatst op

Controle op het sociaal domein

Timon van Zessen* | december 2015

Leidraad voor de decentralisaties in het sociaal domein is de zogeheten participatiesamenleving. Het regeerakkoord spreekt over ‘één gezin, één plan, één regisseur’. Dit vergt ook één budget en één verantwoordelijke van overheidszijde.

Het aansturen van het sociaal domein blijkt een puzzle met een hoog gehalte aan complexiteit. (red.)

Er komt een einde aan de praktijk waarbij hulpverleners langs elkaar heen werken bij de ondersteuning van één gezin. De transitie van het sociaal domein vereist een visie op de externe rol van de gemeente, op de regierol in relatie tot de veranderingen in de samenleving én op de interne gemeentelijke planning-en-controlcyclus. Juist nu gemeenten weer volop met de jaarstukken 2015 bezig zijn, is dit uiterst actueel. Lees verder “Controle op het sociaal domein”

Geplaatst op

Denktank ‘From Global to Local’ 2016

Wereldwijde risico’s en lokaal leiderschap

Leden denktank, redactie: Jack Kruf en Eric Frank | april 2016

Op 22 april 2016 richtte een multidisciplinaire groep van professionals zich ten kantore van BNG Bank te Den Haag op het Global Risks Report 2016 van het World Economic Forum en besprak de vertaling ervan naar de lokale en regionale Nederlandse praktijk.

Global Risks Report 2016

De denktank maakt onderdeel uit van een internationaal programma dat de presidenten van de Internationale Vereniging van Gemeentesecretarissen in Europa (UDITE) en Public Risk Management Organisation (PRIMO) Europe gezamenlijk hebben geïnitieerd. Doel ervan is om significante publieke risico’s met elkaar te bespreken en nader uit te diepen met veel aandacht voor mogelijkheden en onmogelijkheden voor overheden en bedrijven om tot een realistisch perspectief van feitelijk handelen – besturen en managen – te komen.

PRIMO en UDITE kiezen daarbij voor een multi-disciplinaire samenstelling van de groep, opdat alle invalshoeken vanuit zowel het publieke als private domein aan bod kunnen komen en belicht in deze 3e Denktank Nederland “From Global to Local”. De gedeelde theses zijn per lid van de denktank samengebracht.

Lees verder “Denktank ‘From Global to Local’ 2016”
Geplaatst op

The age of resilience

Grote veranderingen vragen om nieuwe concepten

Theo Toonen | september 2019

Wat is risicomanagement zonder resilience? Theo Toonen, decaan aan de Universiteit van Twente:  ‘In een voortdurend en in het huidige tijdsgewricht vrij heftig veranderende wereld red je het niet met alleen het managen van crises en risico’s, hoe belangrijk in zichzelf ook. Deze tijd vraagt ook om weerbaarheid, robuust aanpassingsvermogen en de institutionele en persoonlijke veerkracht om met onvoorspelbaarheden om te gaan.’

Prof. dr. Theo Toonen

Globalisering, digitalisering, klimaatverandering, disruptieve technologie en ontwrichtende innovatie: we leven in een tijd van grote veranderingen die onze samenleving flink opschudden.

De energietransitie, extramuralisatie van de zorg en de verschuivingen in de landbouwsector zijn voorbeelden van hoe de huidige maatschappij binnen talloze domeinen fundamenteel aan het veranderen is, vertelt prof. dr. Theo Toonen. ´Er zijn disruptieve ontwikkelingen gaande, die wij soms willen verwelkomen en soms ook niet, maar waar wij als maatschappij mee om moeten zien te gaan. Onze vertrouwde systemen zijn aan het verschuiven, dat voelt soms alsof de grond onder ons wegzakt. Niet voor niets is er naast vernieuwing en vooruitgangsgeloof ook sprake van zo veel weerstand en polarisering.’

‘We leven in een tijd van grote veranderingen die onze samenleving flink opschudden.’

Lees verder “The age of resilience”
Geplaatst op

Haarscheuren in financiële verhoudingen

Over investeren en solvabiliteit

Jack Kruf en Caspar Boendermaker | juni 2019

In april 2019 vond  in samenspraak met BNG Bank, de jaarlijkse PRIMO/UDITE-bijeenkomst van de denktank ‘From Global to Local’ plaats. Een vijftiental publieke leiders hebben bij en met BNG Bank gesproken over de uitdagingen waar decentrale overheden voor staan.

De haarscheurtjes in het gemeentelijk financiële systeem zijn goed zichtbaar.

Aan de hand van het recent verschenen Global Risks Report 2019 van het World Economic Forum en een presentatie van de gemeente Delft werden haarscheuren in de financiële verhoudingen zichtbaar. Is de financiële resilience (weerstandsvermogen) van stad en regio in het geding?

Transities nopen tot investeringen, terwijl de gemeentelijke solvabiliteit onder druk staat

De gemeente Delft presenteerde de ambitieuze lange termijn investeringsstrategie die de raad heeft aangenomen. Tot 2040 is voor maar liefst 1,4 miljard aan investeringen voorzien, waarvan de gemeente circa 25% voor haar rekening zal moeten nemen.

Lees verder “Haarscheuren in financiële verhoudingen”
Geplaatst op

Raadsgerichte planning en control 2.0

Kan de raad adequate besluiten nemen?

Rein-Aart van Vugt en Timon van Zessen | maart 2018

Op 21 maart 2018 zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Voor raadsleden zijn planning-en-controlinstrumenten van belang om hun kaderstellende en controlerende rol in te vullen. De Raad heeft immers het budgetrecht. Centrale vraag: zijn de planning-en-controldocumenten voldoende op de Raad gericht om adequate besluiten te nemen?

Planning-en-control is een samenhangend mechanisme

Dit is een actueel thema omdat na de verkiezingen de nieuwe raden en colleges geïnstalleerd zullen worden. Een natuurlijk moment om planning-en-control (P&C)-documenten en raadsbeleidskaders verder, nog meer op de raad gericht, te ontwikkelen.

Hoewel er vorderingen door gemeenten zijn gemaakt ten aanzien van de toegankelijkheid en leesbaarheid van de begroting, de jaarstukken, monitors en onderzoeksrapporten, is er nog veel winst te boeken. Veel P&C-documenten moeten verder doorontwikkeld worden tot politiek-bestuurlijke documenten opdat een raadslid haar rollen kan vervullen. Bij de begroting gaat het tenslotte om keuzes maken en het verdelen van geld. Bij de jaarstukken staat de verantwoording van deze keuzes en de besteding van het geld centraal.

Lees verder “Raadsgerichte planning en control 2.0”
Geplaatst op

Risicogerichte aanpak VTH

Omgang met bedrijven in een nieuw jasje

Ad Houtman | oktober 2015

De gemeenten hebben te maken met druk op hun financiële middelen, waardoor ze nog beter moeten nadenken over de uitgaven. Die situatie is versterkt door de decentralisatie van de AWBZ, gezondheidszorg, jeugdzorg et cetera. Daardoor worden de gemeenten verantwoordelijk gemaakt voor de uitvoering van een aantal taken voor de burgers, terwijl de rijksoverheid, onder de opvatting dat de lokale overheid beter de situatie in kan schatten en daardoor ook beter kan bepalen wat nodig is, ook een flinke financiële bezuiniging heeft doorgevoerd.

Opnieuw navigeren met Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH). Foto © Jelmer Pietersma.

Voor haar burgers betekent dit dat de gebruikelijke ondersteuning nu nog maar ten dele kan worden aangeboden; hetgeen ontevredenheid bij de inwoners van die gemeenten voorspelbaar maakt. Onder deze omstandigheden, waarbij gemeenten na moeten denken of ze de door de rijksoverheid beschikbaar gestelde middelen aanvullen uit eigen middelen staan ook de middelen voor de taken met betrekking tot de omgeving onder druk.

Lees verder “Risicogerichte aanpak VTH”