Categorie: Essay

Geplaatst op

Duurzame ontwikkeling en circulaire economie

Lezing door Frank Dietz  | oktober 2018

(met inleiding door Koos van Houdt en Jack Kruf)

Ede, 12 oktober 2018. In de raadszaal van de gemeente Ede verzorgde Dr. Frank J. Dietz (econoom en verbonden aan het Planbureau voor de Leefomgeving, PBL) de 1e Professor Roelof A.A. Oldeman Lezing*: “Duurzame ontwikkeling en circulaire economie: een pleidooi voor systeemdenken in het openbaar bestuur.”

V.l.n.r. Jack Kruf, Professor Roelof Oldeman, Frank Dietz en Martin Kuipers

Doel van de lezing is om het denken over en het toepassen van een integrale (systeem)benadering in de publieke besturing te bevorderen. Een terugblik op een bijzondere lezing. Met dank aan de gemeente Ede voor de gastvrijheid en de goede zorgen. Dank aan PRIMO Nederland voor de algehele begeleiding en het partnerschap.

Het huidige landschap van denken over en het feitelijk bereiken van afstemming laat op tal van maatschappelijke en economische vraagstukken een gefragmenteerd en gesegmenteerd beeld zien. Het systeemdenken, waarin alles met alles samenhangt, bleek voor de econoom Dietz vooral aan te haken bij een antropocentrische benadering, waarin binnen het geheel van het ecosysteem van de samenleving, vooral de mens zelve aan zet is. In een vertaling naar het publieke netwerk betekent dit een handelingsperspectief voor bestuurders, secretarissen, (algemeen) directeuren, strategen, controllers, uitvoerders.

Lees verder “Duurzame ontwikkeling en circulaire economie”
Geplaatst op

Van risico’s beheersen naar verwachtingen managen

Marinus de Pooter | maart 2025

Zo’n 10 jaar geleden publiceerde PRIMO Nederland mijn artikel ‘Is het einde van risicomanagement nabij?’ Ook toen hamerden consultants en softwareleveranciers erop dat het onmisbaar is om doelstellingen te realiseren.

Marinus de Pooter
Marinus de Pooter

In Quaterna Publica sprak ik mijn verbazing erover uit dat leidinggevenden niet massaal afkomen op risicomanagement trainingen en congressen. De meesten van hen zijn niet achterlijk. Als die discipline inderdaad zo goed helpt om succesvol te worden, waarom zitten zij dan niet op de voorste rijen om gretig kennis te nemen van al dat nuttigs?

Gaandeweg ontstond bij mij het inzicht dat risicomanagement vooral floreert in compliance gedreven omgevingen. Er zijn toezichthouders die gerustgesteld willen worden. Bij hun opleidingen wordt hen geleerd om te vragen naar de top tien risico’s. De bestuurders die deze vraag vervolgens op hun bord krijgen geven controllers of consultants opdracht om deze vraag te beantwoorden. Zij gaan naarstig aan de slag om hele registers te vullen met zaken waar de leidinggevenden allemaal van wakker liggen. Daarnaast brengen ze in kaart wat er tegen al die mogelijke onheilen wordt en zou moeten worden gedaan. Dit mondt uit in periodieke rapportages die de status van de belangrijkste risico’s weergeven.

Lees verder “Van risico’s beheersen naar verwachtingen managen”
Geplaatst op

Risicomanagement leidt tot ‘good governance’

Over het streven naar openheid, samenspraak en nieuwe bestuursvormen

Interview met Jack Kruf, door Jan Kloeze | mei 2008

Risicomanagement gaat niet alleen over het reduceren van onzekerheden, maar ook over het benutten van kansen. Risicomanagement leidt tot een nieuwe vorm van besturen. Eerst de doelen vaststellen, dan terugredeneren naar het uitgangspunt, en onderweg de risico’s in kaart brengen. Niets achterhouden en alle onzekerheden durven benoemen. Die cultuur is nieuw voor veel overheidsorganisaties, stelt Jack Kruf, voorzitter van Public Risk Management Organisation PRIMO Nederland en gemeentesecretaris van Roosendaal.

Jack Kruf

“Elk ministerie en elke directie daarvan kan een nieuwe regeling bedenken of met een nieuwe financieringmethode komen. Die dingen dalen vervolgens neer in je organisatie. Het vereist hogere stuurmanskunst om die veelheid te managen. Het publiekssysteem lijkt permanent in verandering te zijn. De vereniging wil in dat krachtenveld voorkomen dat we met onuitvoerbare plannen worden opgescheept”, vertelt Jack Kruf.

Lees verder “Risicomanagement leidt tot ‘good governance’”
Geplaatst op

Risicomanagement is een vorm van topsport

Over het vak dat leidt tot succes: een interview met Jack Kruf

Vincent Jeitler |  juli 2018

Volgens Kruf krijgt risicomanagement niet de bestuurlijke aandacht die het verdient. “Bestuurders zien het vaak als iets negatiefs. Mensen denken graag optimistisch, praten over kwetsbaarheden past daar niet in.”

Kruf wil een lans breken. “Risicomanagement leidt juist tot succes, het helpt bijvoorbeeld om collegedoelen te realiseren. Ik vergelijk risicomanagement vaak met topsport. Kijk naar een Tom Dumoulin of Max Verstappen. Samen met hun team kijken ze wat nodig is om de race te winnen en hoe ze eventuele kwetsbaarheden kunnen ondervangen. Ze laten niets aan het toeval over. Hun drive is om continu te verbeteren in processen, voeding, materialen enzovoorts. Ze willen immers zo goed mogelijk kunnen presteren.”

Ook Tom en Max doen aan risicomanagement

Risicomanagement staat voor Kruf gelijk aan secuur, respectvol én vooral zorgvuldig besturen. “Het is eigenlijk een vorm van topsport. Ieder college wil toch dat zijn programma optimaal en daadwerkelijk wordt uitgevoerd? Risicomanagement voorkomt missers en tegenvallers én helpt bestuurders realiseren wat ze aan hun inwoners hebben beloofd.”

Van weerstandsparagraaf naar paragraaf besturing 

Als gemeentesecretaris heeft hij de invoering van de weerstandsparagraaf van dichtbij meegemaakt. “Het was een eerste stap in het integraal denken over risicomanagement binnen regionale en lokale overheden. De weerstandsparagraaf heeft echter vooral een financieel en verdedigend karakter. De berekening van het weerstandsvermogen is erg academisch en wordt door veel raadsleden, bestuurders en ambtenaren nauwelijks begrepen. Het leidt tot vaak vreemde discussies bij de begrotingsbehandeling”, legt Kruf uit. Lees verder “Risicomanagement is een vorm van topsport”

Geplaatst op

PPS: beter risicomanagement

Over aanpak en architectuur

Pim Vermeulen | 2005

Deze weken is er op rijksniveau veel discussie over het onderwerp Publiek-Private Samenwerking. De vraag laat zich stellen of daarbij sprake is van echte PPS’en zoals die de afgelopen jaren tot stand zijn gekomen op lokaal, regionaal en provinciaal niveau, waarbij ruimtelijke plannen worden gerealiseerd door (vaak meerdere) overheden, die met private partijen ook risicodragend samenwerken om een plan te realiseren.

Grootschalige infrastructurele uitdagingen lenen zich voor PPS. Foto © Jack Kruf.

PPS-projecten op rijksniveau zijn wezenlijk anders. Infrastructuur (rail, weg), maar ook andere overheidsinvesteringen (bv. scholenbouw) dienen tot stand te komen door een opdracht waarbij het ontwerp, de bouw, de financiering, het onderhoud en de exploitatie van het project tezamen wordt gecontracteerd. Lees verder “PPS: beter risicomanagement”

Geplaatst op

Riscomanagement in Regionale Jeugdzorgarrangementen

Vertrouwen, risicobeheersing en realisme

Eric Frank, Harry ter Braak en Martin van Staveren | 2015

Waarom dit thema? De transitie van de jeugdzorg naar gemeenten, per januari 2015, heeft veel aandacht en voorbereidingen gevergd, maar lijkt zonder grote problemen te zijn verlopen. Een grote prestatie van alle betrokkenen: gemeenten en hun regionale samenwerkingsverbanden en de zorgaanbieders.

De geslaagde transitie betekent echter niet dat de klus is geklaard. Voor gemeenten is die pas net begonnen. Gaat het lukken om de beleidsdoelen te realiseren, en lukt dat binnen de financiële kaders? De inhoudelijke en financiële risico’s zijn groot en de veelbesproken maar nog niet overal even concreet doordachte ‘transformatie’ is een randvoorwaarde voor succes. Een transformatie die vorm moet gaan krijgen in het nieuw ingerichte regionale systeem, waarin een wisselwerking bestaat tussen de lokale voorzieningen en de regionale voorzieningen en waarin nog veel ontdekt moet worden.

Lees verder “Riscomanagement in Regionale Jeugdzorgarrangementen”
Geplaatst op

Wendbare organisaties bestaan niet, wendbare werknemers wel!

Een integrale visie op de werknemer als dé cruciale factor voor duurzame bedrijfscontinuïteit, risicomanagement en bron van energie!

Peter Dona | 2015

Agile-organisaties

Wendbare (agile) organisaties lijkt wel het nieuwe adagium te zijn. Menig zichzelf respecterend consultancybureau schrijft erover. Zo verricht Yacht jaarlijks onderzoek naar de wendbaarheid van organisaties (Yacht, 2014) en schrijft Hay (2015) over de ‘Fit of Purpose’. Goede initiatieven die aansluiten bij waar de markt zich naartoe beweegt.

Peter Dona.

Helaas wordt er nog te weinig de verbinding gelegd naar de werknemers. Mensen maken organisaties wendbaar en niet andersom. Of anders gezegd: zien we de werknemer de strategie van de organisatie volgen, of is het de werknemer die samen met het management de strategie vernieuwt, richting geeft en ervoor zorgt dat ze wordt uitgevoerd?

Vanuit het perspectief van ontwikkelingen als duurzame inzetbaarheid en strategische personeelsplanning zijn bedrijven geïnteresseerd om te onderzoeken in welke mate hun medewerkers beschikken over de kennis en competenties die aansluiten bij de marktbehoeften en de strategische doelen of ambities. De toenemende snelheid van veranderingen en marktvragen en de toenemende concurrentie vragen om een wendbare of ‘agile’ organisatie-inrichting. Lees verder “Wendbare organisaties bestaan niet, wendbare werknemers wel!”