Weg met de veiligheidsutopie

De mens verdraagt geen risico’s meer

Cees A. Visser | 25 september 2010

We lopen in ons dagelijks leven in Nederland veel minder risico’s dan pakweg tweehonderd jaar geleden. De kans dat een Nederlander sterft aan polio, de pokken, scheurbuik, tbc of cholera is inmiddels miniem. Ongelukken op de werkplek komen veel minder voor. De vis wordt nog steeds duur betaald, maar inmiddels meer door het ecologisch evenwicht dan door de visser, wiens schip immers niet meer zinkt. We worden tegenwoordig geen vijftig meer maar tachtig.

De illusie van borging. Foto @ Michelle Kruf

Toch is er geen jaarlijkse ‘Feestdag van het Verminderde Risico’. Integendeel, naarmate de levensverwachting toeneemt, kunnen we slechter omgaan met oude risico’s en met nieuwe gevaren. Dat toenemende psychologische ongemak vertaalt zich in allerlei ‘eisen’ wanneer zich een tegenslag voordoet: ‘Vind de schuldige!’, ‘Laat de overheid beter optreden!’ en ‘Dit mag nooit meer gebeuren!’. Lees verder “Weg met de veiligheidsutopie”

Risico’s, besturing en democratie

Een bestuurskundige beschouwing

Eugène Meuleman | 2014

Het afgelopen jaar is een groot aantal interessante publicaties verschenen over publiek risicomanagement. Op een tweetal van deze publicaties wil ik nader ingaan: het Global Risks Report 2014 van het World Economic Forum en het verslag “Risico’s en bedreigingen 2014” van het Analistennetwerk Nationale Veiligheid (ANV).

Eugène Meuleman

Global Risks 2014, World Economic Forum (WEForum)

Ons leven verandert in hoog tempo. Transformaties in ons milieu, onze economische, geopolitieke, sociale, en technologische systemen bieden ongekende kansen en mogelijkheden, maar dragen soms ook grote risico’s in zich, zo is de conclusie van het WEForum. Het Global Risks Report benadrukt het belang van het (her)kennen van systematische risico’s, hun onderlinge samenhang en langetermijndenken om ze te mitigeren. Op basis van een survey onder 700 topleiders en beleidsmakers zijn 31 “global risks” geïdentificeerd.

De risico’s met de “highest concern” zijn volgens het WEForum: economische crisis, hoge structurele werkloosheid en water crises. De risico’s met de grootste impact en waarschijnlijkheid (“high impact and high likelihood”) hebben betrekking op het milieu en de economie. Risico’s die de grootste samenhang vertonen met andere risico’s (“interconnected risks”) zijn vooral van macro-economische aard. De afname in het vertrouwen van instituties en het toenemend gebrek aan politiek-bestuurlijk leiderschap zijn volgens het WEF trends, om actief te monitoren op hun potentiële negatieve maatschappelijke effecten. Lees verder “Risico’s, besturing en democratie”

Risico’s en redelijkheid

Naar een nieuw beoordelingskader voor risico’s in Nederland

Ira Helsloot, Roel Pieterman en Jaap Hanekamp | 2011

Dit essay is onderdeel (pagina 69 tot en met 83) van de bundel Burgers, bestuur en veiligheid van de Raad voor het Openbaar Bestuur. In deze essaybundel wordt ingegaan op de rol van burgers en de verwachtingen die zij hebben van de overheid op veiligheidsgebied. Contouren worden geschetst van de organisatie van veiligheid in de buurt, de rol van de burgemeester en wordt ingegaan op het fenomeen risico’s, hier aan de orde.

“Ooit was het leven eenvoudig, althans in de zin dat ongevallen een daad van God waren die slachtoffers waarschijnlijk vooral aan zichzelf te danken hadden. De overheid had hier zowel vooraf als achteraf geen verantwoordelijkheid voor te dragen. Lees verder “Risico’s en redelijkheid”

Onzekere veiligheid

Verantwoordelijkheden rondom fysieke veiligheid

Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) | 2008 + Inge Sebregts, PRIMO interview met cdK Wim van de Donk | 2009

Gezien de kwetsbaarheid van mensen, samenleving en natuurlijke omgeving is een proactieve omgang met onzekerheden vereist. Voorzorg brengt nieuwe verantwoordelijkheden met zich mee voor overheid, bedrijfsleven en burgers en vraagt om nieuwe activiteiten. In dit rapport  adviseert de WRR om het nieuwe voorzorgsbeginsel in de grondwet op te nemen.

Niet zozeer risico’s als wel onzekerheden

De klassieke risicobenadering stuit op grenzen als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen (bijvoorbeeld voedselveiligheid, nieuwe technologieën, klimaatverandering) en voortschrijdend wetenschappelijk inzicht. De samenleving wordt niet zozeer geconfronteerd met risico’s maar met onzekerheden. De omgang met die onzekerheden moet worden georganiseerd.
Lees verder “Onzekere veiligheid”

2024 Cisco Cybersecurity Readiness Index

Underprepared and Overconfident Companies Tackle an Evolving Landscape

Cisco | 2024

Today’s threat landscape is more complicated than ever, and organizations struggle to maintain a foothold. Billions of users, devices, and IoT devices connect to enterprise networks, cloud applications, and data at a scale unlike anything we have seen.

At the same time, companies face a complicated and diverse threat landscape beyond ransomware and phishing. In the past year alone, many encountered credential stuffing, supply chain attacks, social engineering, and crypto-jacking.

Lees verder “2024 Cisco Cybersecurity Readiness Index”

Kostenbeheersing van een mega-project: de Oosterscheldewerken

Prof. dr.ir. T. Goemans en ir. drs. H.N.J. Smits | 1984

“Grote projecten als de Oosterscheldewerken kunnen onveranderlijk op veel belangstelling rekenen. De stormvloedkering in aanbouw oogst alom bewondering en is een van de grootste toeristisch trekpleisters. De kosten van het gehele project maken eveneens veel indruk. In de pers en de politiek wordt gesproken van een uit de hand gelopen situatie en een bodemloze put. Lees verder “Kostenbeheersing van een mega-project: de Oosterscheldewerken”

Uncertain safety

WRR Scientific Council for Government Policy | 2008

In view of the vulnerability of humans, society and the natural environment, a proactive approach to uncertainties is required. A precautionary approach will create new responsibilities for the government, the private sector and consumers, as well as new activities. In its report Uncertain safety (Report no. 82, 2008), the WRR recommends inserting the new precautionary principle in the Constitution.

Not so much risks as uncertainties

The classical risk approach has limitations as a result of social developments (food safety, new technologies and climate change, for example) and progressive scientific insights. Society is not so much confronted with risks as with uncertainties. These uncertainties have to be addressed in an organised manner.

Proactive approach to uncertainties

A proactive approach to uncertainties can take various forms. For example, by actively conducting research or by designing early-warning systems. An adequate policy on physical safety also requires that the government has access to the relevant knowledge. The independence of science is an essential precondition for this.

Background of this report

Governments, non-governmental organizations, businessmen and experts regularly voice concerns about safety and security issues. Often, these concerns pertain to crime and terrorist threats. However, safety issues need attention as well. Although citizens of today’s Western industrialized countries, on average, live longer and in better health than previous generations and the inhabitants of most other countries, flood prevention, food safety, the transport of hazardous substances, infectious diseases, the risk of new technologies and many other threats to public health and the environment call for ongoing alertness.

“Public interest in safety issues is substantial and this is likely to persist,” the Dutch Cabinet wrote in its request for advice to the Scientific Council for Government Policy (WRR) that instigated the report at hand. The wrr was asked to study in particular how individual responsibility for safety issues can be strengthened in society.

The current high level of safety is a product of the efforts of many. Not only the government takes responsibility for safety issues; businesses and individual citizens do so as well. Moreover, in this area many non-governmental organizations are active, increasingly safety policies are developed in international arenas. Expertise plays a crucial role as many threats cannot be identified, or not on time, on the basis of only everyday experience. For example, the carcinogenicity of particular chemical substances can only be established through extensive and often time-consuming scientific research. At the same time, it is not possible to steer blindly on expertise. In weighing policy options not just technical aspects are relevant; normative issues and other considerations need to be taken into account as well.

Most policy problems that present themselves are highly domain-specific. For obvious reasons, flood prevention calls for other measures than the transport of hazardous substances. Still, there are similarities among the various fields within the safety domain, as well as several generic problems. This report concentrates on these problems.”

Download report.

Lees rapport in Nederlands.