Te heet onder onze voeten 

Gezond samenleven kan alleen op een gezonde planeet

Raad voor Volksgezondheid & Samenleving | 21 juli 2025

Onze planeet wordt steeds ongezonder, dat is niet alleen een ecologisch probleem, maar ook een gezondheids- én een rechtvaardigheidsprobleem, zo stelt de Raad in dit advies. Als we onze gezondheid belangrijk vinden, dan moeten we de planetaire grenzen, zoals klimaatverandering en vervuiling serieus nemen en centraal stellen binnen beleid.

Dat betekent niet alleen nieuwe gewoonten opbouwen, maar ook schadelijke systemen afbouwen. Daar hoort ook het maken van lastige keuzes bij, bijvoorbeeld over voeding, mobiliteit en industrie, maar ook binnen zorg en welzijn. Alleen zo komen we tot een gezonde en eerlijke samenleving die ook in de toekomst houdbaar is.

Een ongezonde planeet is niet alleen een ecologisch probleem, maar ook een gezondheids- én een rechtvaardigheidsprobleem. Daarom pleit de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) in zijn nieuwste advies Te heet onder onze voeten ervoor om gezond samenleven binnen planetaire grenzen het uitgangspunt van beleid te maken. Planetaire gezondheid wordt nu nog vaak los gezien van onze eigen gezondheid, waardoor oplossingen buiten bereik blijven.

Lees verder “Te heet onder onze voeten “

Controle op het sociaal domein

Timon van Zessen* | december 2015

Leidraad voor de decentralisaties in het sociaal domein is de zogeheten participatiesamenleving. Het regeerakkoord spreekt over ‘één gezin, één plan, één regisseur’. Dit vergt ook één budget en één verantwoordelijke van overheidszijde.

Het aansturen van het sociaal domein blijkt een puzzle met een hoog gehalte aan complexiteit. (red.)

Er komt een einde aan de praktijk waarbij hulpverleners langs elkaar heen werken bij de ondersteuning van één gezin. De transitie van het sociaal domein vereist een visie op de externe rol van de gemeente, op de regierol in relatie tot de veranderingen in de samenleving én op de interne gemeentelijke planning-en-controlcyclus. Juist nu gemeenten weer volop met de jaarstukken 2015 bezig zijn, is dit uiterst actueel. Lees verder “Controle op het sociaal domein”

Riscomanagement in Regionale Jeugdzorgarrangementen

Vertrouwen, risicobeheersing en realisme

Eric Frank, Harry ter Braak en Martin van Staveren | 2015

Waarom dit thema? De transitie van de jeugdzorg naar gemeenten, per januari 2015, heeft veel aandacht en voorbereidingen gevergd, maar lijkt zonder grote problemen te zijn verlopen. Een grote prestatie van alle betrokkenen: gemeenten en hun regionale samenwerkingsverbanden en de zorgaanbieders.

De geslaagde transitie betekent echter niet dat de klus is geklaard. Voor gemeenten is die pas net begonnen. Gaat het lukken om de beleidsdoelen te realiseren, en lukt dat binnen de financiële kaders? De inhoudelijke en financiële risico’s zijn groot en de veelbesproken maar nog niet overal even concreet doordachte ‘transformatie’ is een randvoorwaarde voor succes. Een transformatie die vorm moet gaan krijgen in het nieuw ingerichte regionale systeem, waarin een wisselwerking bestaat tussen de lokale voorzieningen en de regionale voorzieningen en waarin nog veel ontdekt moet worden.

Lees verder “Riscomanagement in Regionale Jeugdzorgarrangementen”

De decentralisaties: politisering of niet?

Paul Bordewijk | mei 2014

De decentralisaties in het sociale domein betekenen voor de gemeenten een uitdaging van ongekende omvang, vooral door de bezuinigingen die eraan gekoppeld zijn. Maar in de campagnes voor de gemeenteraadsverkiezingen was daar nauwelijks iets van te merken. Die gingen over het vertrouwde domein van de publieke voorzieningen: een cultuurpaleis in Den Haag, parkeergarages in Leiden en kunstgras voor de hockeymeisjes in Nunspeet. De verschillende stemwijzers bevatten ook nauwelijks vragen over de implementatie van de decentralisaties. Er heeft dus rond de decentralisatie nauwelijks politisering plaatsgevonden. Hoe kwam dat en zal dat zo blijven?

Met de decentralisaties worden heel wat stromen verlegd.

Een van de gevolgen van de geringe aandacht voor de toegenomen betekenis van de gemeente was de niet bijzonder hoge opkomst. Met 53,8 procent paste die bij een geleidelijke afname sinds de afschaffing van de opkomstplicht begin jaren zeventig, al is die afname bij kamerverkiezingen duidelijk minder dan bij andere verkiezingen.

Intrinsieke motivatie

Die afnemende opkomst past bij de neoliberale sfeer waarin wij leven. Een sfeer waarin mensen niet geacht worden te handelen vanuit hun intrinsieke motivatie maar ter wille van een materiële beloning. Wie stemt wordt daar niet persoonlijk  voor beloond en dus is het niet vreemd dat de opkomst afneemt. Je moet je eerder verbazen dat nog zoveel mensen de  moeite nemen om wél te gaan stemmen. Lees verder “De decentralisaties: politisering of niet?”

OCMW Visies: Rond de tafel met PRIMO

Luc Kupers en Staf Mariën (OCMW Visies) | 2012

Aan tafel zitten de heren Luc Verhulst, Gemeentesecretaris Temse en Tom Wustenberghs, voorzitter PRIMO Vlaanderen. Aan de andere kant Luc Kupers en Staf Mariën.

OCMW Visies

De relatie tussen VVOS (Vlaamse Vereniging van OCMW (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn) Secretarissen) en PRIMO: hoe elkaar gevonden? Hoe verhoudt risicomanagement zich tot interne controle, audit en kwaliteitsbeheer?

PRIMO

De VVOS is enkele jaren geleden voor de eerste keer in contact gekomen met ‘PRIMO’. Als beroepsfederatie probeert de VVOS steeds om zijn focus te verruimen, om innovatief te zijn, om adequaat in te spelen op nieuwe ontwikkelingen.

Toen er gezocht werd naar instrumenten om het domein ‘organisatiebeheersing’ voor het voetlicht te houden, zijn we bij PRIMO terecht gekomen. Tom Wustenberghs is toen samen met een collega het verhaal van PRIMO komen brengen voor de Raad van Bestuur van de VVOS. Deze uiteenzetting heeft destijds een behoorlijk positieve indruk nagelaten. Zodanig zelfs dat er van meet af aan werd gezocht naar mogelijkheden om het ‘wagonnetje’ van de VVOS vast te haken aan de PRIMO-‘trein’. Lees verder “OCMW Visies: Rond de tafel met PRIMO”

Beter ten halve gekeerd

Jan-Paul Woudstra* | maart 2024

Deze bijdrage** staat in het teken van de vraag ‘komt het nog goed met de jeugdzorg?’. Het lijkt me verstandig om te beginnen met een conclusie. Dat geeft namelijk context aan alle informatie die nog zal volgen. Eindelijk zijn na acht jaar decentralisatie de meest betrokken overheden en de sector jeugdzorg tot het inzicht gekomen dat we niet langer kunnen doorgaan met nog meer zorgaanbod en nog meer geld uitgeven voor jeugdzorg.

Jan-Paul Woudstra

Lang is de enorme groei naar jeugdzorg beschouwd als een venijnig probleem omdat meningen over oorzaken en oplossingsrichtingen sterk uiteen liepen, met vele betrokken partijen zonder dat één van hen in staat was de impasse te doorbreken.

Lees verder “Beter ten halve gekeerd”

Als je het ons vraagt

Onderzoek naar het welzijn van kinderen in de Nederlandse provincies

Kinderombudsman | november 2022

Margrite Kalverboer, Kinderombudsvrouw: “Sinds 2016 vraagt de Kinderombudsman om het jaar aan kinderen hoe zij de kwaliteit van hun leven ervaren. Dit doen we door te vragen welk cijfer ze aan hun leven geven, waarin ze geluk vinden, wat hun zorgen zijn en wat hun agenda voor de toekomst zou zijn als zij het voor het zeggen zouden hebben.

De wereld waarin kinderen opgroeien is sinds 2016 sterk veranderd. Oorlogen, stikstofuitstoot en aandacht voor klimaat drongen niet zoals nu door tot de levens van Nederlandse kinderen. Het woord corona kenden kinderen niet. Decentralisaties in het sociale domein waren net ingevoerd en de jeugdzorgproblematiek was minder groot dan nu.

Lees verder “Als je het ons vraagt”