Thinking in Systems

Donella Meadows, Diana Wright (ed.) | 2008

In de jaren na haar rol als hoofdauteur van de internationale bestseller ‘Grenzen aan de groei’ – het eerste boek dat de gevolgen liet zien van ongecontroleerde groei op een eindige planeet – bleef Donella Meadows een pionier op het gebied van milieu- en sociale analyse tot haar vroegtijdige dood in 2001.

“Wat is een systeem? Een systeem is een verzameling dingen – mensen, cellen, moleculen of wat dan ook – die op zo’n manier met elkaar verbonden zijn dat ze in de loop van de tijd hun eigen gedragspatroon produceren. Het systeem kan worden beïnvloed, beperkt, getriggerd of aangedreven door krachten van buitenaf. Maar de reactie van het systeem op deze krachten is kenmerkend voor zichzelf, en die reactie is zelden eenvoudig in de echte wereld.” – Donella Meadows (2008)

Thinking in Systems is een beknopt en cruciaal boek dat inzicht biedt in probleemoplossing van persoonlijke tot mondiale schaal. Bewerkt door Diana Wright van het Sustainability Institutes, brengt deze essentiële inleiding systeemdenken uit het domein van computers en vergelijkingen naar de tastbare wereld, en laat lezers zien hoe ze de systeemdenkvaardigheden kunnen ontwikkelen die thought leaders over de hele wereld als cruciaal beschouwen voor het leven in de 21e eeuw.

Sommige van de grootste problemen waar de wereld voor staat, zoals oorlog, honger, armoede en milieuvervuiling, zijn systeemfouten. Ze kunnen niet worden opgelost door één onderdeel los van de andere te repareren, omdat zelfs ogenschijnlijk kleine details een enorme kracht hebben om de beste inspanningen van te beperkt denken te ondermijnen. Hoewel lezers de conceptuele hulpmiddelen en methoden van systeemdenken zullen leren, is het hart van het boek groter dan de methodologie.

“Managers worden niet geconfronteerd met problemen die los van elkaar staan, maar met dynamische situaties die bestaan uit complexe systemen van veranderende problemen die op elkaar inwerken. Ik noem zulke situaties messes. . . . Managers lossen geen problemen op, ze beheren puinhopen.”– Russel L. Ackoff (1979)

Donella Meadows stond zowel bekend om het koesteren van positieve resultaten als om haar onderzoek naar de wetenschap achter dilemma’s in de wereld. Ze herinnert lezers eraan aandacht te besteden aan wat belangrijk is, niet alleen aan wat kwantificeerbaar is, nederig te blijven en te blijven leren. In een wereld die steeds ingewikkelder, drukker en onderling afhankelijker wordt, helpt het denken in systemen lezers verwarring en hulpeloosheid te voorkomen, de eerste stap naar het vinden van proactieve en effectieve oplossingen.

Noot van de auteur

Donella Meadows, 1993: “Dit boek is gedestilleerd uit de wijsheid van dertig jaar systeemmodellering en onderwijs, uitgevoerd door tientallen creatieve mensen, de meeste van hen oorspronkelijk met hun basis in of beïnvloed door de MIT System Dynamics groep. De belangrijkste onder hen is Jay Forrester, de oprichter van de groep. Mijn specifieke leraren (en studenten die mijn leraren zijn geworden) zijn, naast Jay: Ed Roberts, Jack Pugh, Dennis Meadows, Hartmut Bossel, Barry Richmond, Peter Senge, John Sterman en Peter Allen. Ik heb hier geput uit de taal, ideeën, voorbeelden, citaten, boeken en
overlevering van een grote intellectuele gemeenschap. Ik spreek mijn bewondering en dankbaarheid uit aan al haar leden.

Ik heb ook geput uit denkers in diverse disciplines die, voor zover ik weet, nooit een computer hebben gebruikt om een systeem te simuleren, maar die van nature systeemdenkers zijn.  Onder hen Gregory Bateson, Kenneth Boulding, Herman Daly, Albert Einstein, Garrett Hardin, Václav Havel, Lewis Mumford, Gunnar Myrdal, E.F. Schumacher, een aantal moderne bedrijfsleiders en vele anonieme bronnen van oude wijsheid, van indianen tot de soefi’s uit het Midden-Oosten. Vreemde verwanten, maar systeemdenken steekt de grenzen van disciplines en culturen over en, als het goed wordt uitgevoerd, overstijgt het ook de geschiedenis.

Nu ik het over transcendentie heb, moet ik ook factionalisme ( een conditie waarin een groep, organisatie, overheid et cetera is opgesplitst in twee of meer kleinere groepen met verschillende en vaak tegenovergestelde meningen of belangen, red.) erkennen. Systeemanalisten gebruiken overkoepelende concepten, maar ze hebben volstrekt menselijke persoonlijkheden, wat betekent dat ze veel fracties hebben gevormd in het systeemdenken. Ik heb hier de taal en symbolen van de systeemdynamica gebruikt, de school waarin ik onderwezen ben. En ik presenteer hier alleen de kern van theorie, niet de voorhoede. Ik houd me niet bezig met de meest abstracte theorieën en ben alleen geïnteresseerd in analyse als ik kan zien hoe het helpt om echte problemen op te lossen. Als de abstracte kant van de systeemtheorie dat doet, wat ik denk dat het op een dag zal doen, dan moet er een ander boek geschreven worden.

Daarom moet je gewaarschuwd zijn dat dit boek, zoals alle boeken, bevooroordeeld en onvolledig is. Er is veel, veel meer in systeemdenken dan in dit boek staat en dat je kunt ontdekken als je geïnteresseerd bent. Eén van mijn doelen is om je geïnteresseerd te maken. Een ander doel, het belangrijkste, is om je een basisvaardigheid te geven om complexe systemen te begrijpen en ermee om te gaan, zelfs als je formele systeemtraining begint en eindigt met dit boek.”

Bibliografie

Ackoff, R. (1979). ‘The Future of Operational Research Is Past’. Journal of the Operational Research Society 30, no. 2: 93–104.

Meadows, D., & Wright, D. (ed.) (2008). Thinking in Systems. Chelsea Green Publishing Co.

Vertaling naar Nederlands door Jack Kruf