Wat als?

Een nieuwe blik op gemeenterisico’s

VNG Risicobeheer publiceert een boek (2018) over kijk op risico’s in de gemeentelijke wereld. De uitgave maakt duidelijk dat een verbreding van verzekeren naar het meer omvattend domein van risicomanagement noodzakelijk wordt geacht. Uit het voorwoord wordt de nieuwe koers duidelijk: 

“Beste bestuurder, gemeentesecretaris en concerncontroller,

Wat als… blijkt dat een gemeentelijke droom verandert in een nachtmerrie? Een project is uit de hand gelopen. Ambtenaren moeten alle zeilen bijzetten om de boel te redden, de gemeenteraad is in rep en roer.

Behalve financiële schade is er ook sprake van een persoonlijk drama voor sommige inwoners. Hoe groot is de kans dat u door zo’n gebeurtenis wordt overvallen? Of heeft u binnen uw gemeente continu zicht op de mogelijke risico’s en bijbehorende maatregelen?

Dit boek gaat over risicomanagement. De taak van de VNG is om goed te luisteren naar onze leden en signalen in concrete acties te vertalen. Uit gesprekken en onderzoeken blijkt dat gemeenten een belangrijke rol voor de VNG zien om risicobewustzijn en risicomanagement beter binnen de lokale overheid te stimuleren.

Veel mensen hebben een eenzijdig beeld van risicomanagement. Zij associëren het vakgebied vooral met ingewikkelde procedures, met financiële modellen en natuurlijk met het weerstandsvermogen. Er is ook een andere kant waarin risicomanagement gaat over onder meer cultuur, leiderschap en samenwerken. 

Met dit boek willen wij de lezer met een andere blik naar risicomanagement laten kijken. Door verhalen van ambtenaren te bundelen: op welke manier zijn ze met risicomanagement bezig, waar lopen ze tegenaan én wat kunnen we van elkaar leren?

Zoals uit de interviews blijkt, geeft eenieder vanuit zijn eigen functie op een andere manier invulling aan het begrip risicomanagement. Voor mij is dat ook precíes de kracht van dit boek: verscheidenheid stimuleert om van elkaar te leren. Het boek geeft een eerste aanzet. Hoewel de verhalen verschillen, zijn er wel degelijk overeenkomsten. 

Een belangrijke conclusie is dat risicomanagement aan de top begint! Bij u dus. Ik hoop dat u het boek met veel plezier leest, dat het nieuwe inzichten biedt en dat u hierdoor net als ik vaker denkt ‘Wat als?’.”

De inhoudsopgave

• • Voorwoord / Sietske Pijpstra, VNG Risicobeheer.
  • Voor Delft is ieder risico een kans / Hans Krul & Monique te Selle, gemeente Delft.
  • Anders omgaan met personele risico’s / Jan-Willem van den Berg, gemeente Zeist.
  • Risicomanagement is een vorm van topsport / Jack Kruf, PRIMO Nederland.
  • De verzekeringsportefeuille is het minst interessant / Michel Los, gemeente Utrecht.
  • Iedereen is van nature een risicomanager / Marcel Heckmans & Jeroen Hogeveen, gemeente Heerlen.
  • Spiegels verbeteren weerbaarheid bedrijfsvoering, Sander Mooij, senior adviseer VVB.
  • Over VNG Risicobeheer.*
  • Meer verdiepen in risico’s? / Jack Kruf, PRIMO Nederland.

*Over VNG Risicobeheer [citaat]

VNG Risicobeheer is op 1 mei 2018 opgericht als opvolger van VNG Verzekeringen. Concerncontrollers van gemeenten zien drie grote uitdagingen voor risicomanagement, zo blijkt uit een marktverkenningsonderzoek:

1. 1. Verhogen van het risicobewustzijn, zowel ambtelijk als bestuurlijk. Risicomanagement staat namelijk niet bovenaan de gemeentelijke prioriteitenlijst.
   2. Delen van best practices tussen gemeenten en het bundelen van beschikbare kennis van (markt)partijen als Naris, RISKID en PRIMO. Ontsluiten van de grote hoeveelheid bestaande kennis is erg waardevol.
   3. Stimuleren van samenwerkingsverbanden gericht op integraal risicomanagement. Risicomanagement is voornamelijk financieel gericht, slechts enkele personen in de organisatie houden zich ermee bezig.

Een eerder gehouden onderzoek van Nyenrode, waarin risicomanagement onder 100.000+ gemeenten werd bestudeerd, bevestigt dit beeld. VNG Risicobeheer zet zich in om aan bovenstaande drie uitdagingen invulling te geven.

Van verzekeren naar risicobeheer

Sinds de oprichting van VNG werden steeds meer producten en diensten collectief ingekocht, zoals verzekeringen. Het verkopen van en adviseren over verzekeringen bracht echter ook aansprakeliikheidsrisico’s met zich mee. De VNG vond dat deze risico’s op een gegeven moment te groot werden en besloot in 2001 een aparte dochterorganisatie op te richten: VNG Verzekeringen. Lange tijd stond de naam VNG Verzekeringen als een huis. Echter, door de veranderende behoeften van de leden werd een nieuwe koers onder een andere naam noodzakelijk: VNG Risicobeheer. Verzekeren is niet langer de oplossing, maar slechts één van de mogelijke maatregelen om risico’s te beheersen.

Samen ontdekken, samen organiseren, samen verbeteren.

Leden zien een belangrijke rol voor VNG om risicobewustzijn en risicomanagement binnen gemeenten te stimuleren. Ook omdat wet- en regelgeving, zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming, steeds meer eisen stelt aan de wijze waarop organisaties met risico’s dienen om te gaan.

VNG Risicobeheer wil een trusted advisor zijn voor haar leden en gemeenten ondersteunen op het vlak van risicomanagement.

Luisterend, verbindend en richtinggevend. Luisteren waar de behoeften liggen, verbinden van gemeenten, kennispartners en overige (mark)partijen en richting geven aan het verhogen van het risicobewustzijn binnen gemeentelijke organisaties. We staan, kortom, aan het begin van een reis waarin we samen gaan ontdekken, organiseren en verbeteren.

Risico Platform Overheden

Eind 2017 heeft VNG Risicobeheer het Risico Platform Overheden (RPO) opgezet. Doelstelling van het RPO is om kennis en inzichten te delen over actuele thema’s en elkaar te versterken bij het uitvoeren van integraal risicomanagement. Bij het platform zijn inmiddels 28 partijen aangesloten. Het RPO komt drie keer per jaar bijeen. [einde citaat]

Bibliografie

VNG Risicobeheer (2018). Wat als?: Een nieuwe blik op gemeenterisico’s. Vereniging Nederlandse Gemeenten.