Interfutures. Facing the future

Mastering the Probable and Managing the Unpredictable

Organisation for Economic Co-operation and Development | januari 1979

Na een initiatief van de regering van Japan in mei 1975 werd op 1 januari 1976 een onderzoeksproject opgezet om “de toekomstige ontwikkeling van geavanceerde industriële samenlevingen in harmonie met die van ontwikkelingslanden” te bestuderen. Het project, dat  Interfutures wordt genoemd, liep voor een periode van drie jaar tot 31 december 1978.

Het belangrijkste doel van het project, zoals dat aan het begin door de OECD-Raad werd vastgelegd, was: “De lidstaten een beoordeling te verschaffen van alternatieve patronen van mondiale economische ontwikkeling op de langere termijn om de implicaties daarvan te verduidelijken voor de strategische beleidskeuzes die voor hen openstaan in het beheer van hun eigen economieën, in hun onderlinge relaties en in hun relaties met ontwikkelingslanden”.

OECD (1979, p.10) : “De publicatie in 1972 van het rapport van de Club van Rome over de Grenzen aan de Groei heeft een decennia oud debat op gang gebracht, een debat dat van essentieel belang is voor de mensheid en dat in één enkele vraag kan worden samengevat:

“Zullen de bevolkingsgroei en de groei van de wereldeconomie in de relatief nabije toekomst worden geholpen door de beperkingen die voortvloeien uit de beperkte beschikbaarheid van de natuurlijke hulpbronnen van de aarde of het absorptievermogen van het ecosysteem?“

Als dit het geval zou zijn, dan moeten er onmiddellijk inspanningen worden geleverd om manieren te vinden om een ander soort groei te bereiken die zuiniger omgaat met niet-hernieuwbare hulpbronnen en minder schadelijk is voor het fysieke milieu.”

Een uitgangspunt (OECD, 1979, p.423):

“Om de vele uitdagingen die de geavanceerde industriële samenlevingen in de komende halve eeuw het hoofd moeten bieden geleidelijk het hoofd te kunnen bieden, is niets belangrijker dan de vestiging in de belangrijkste samenlevingen van een solide politiek leiderschap dat in staat is rekening te houden met zowel de langetermijnkwesties als de onderlinge afhankelijkheid tussen de verschillende gebieden.

Toch moeten we onder ogen zien dat in de huidige democratieën de plannen die snel resultaat opleveren meer kans hebben om uitgevoerd te worden dan andere, belangrijkere plannen waarvan de voordelen op de lange termijn liggen. In verkiezingscampagnes worden langetermijnkwesties vaak naar de achtergrond verdrongen of helemaal niet genoemd, omdat politici ervan overtuigd zijn, misschien terecht, dat kiezers niet verder kijken dan hun eigen privébelangen en hun directe omgeving. Dit zal waarschijnlijk zo doorgaan tot de politieke leiders erin slagen een visie van langetermijndoelstellingen te produceren die de diepe overtuiging van de meerderheid van de burgers zal winnen, maar omgekeerd zullen diezelfde politieke leiders een essentieel minimum aan steun van de bevolking nodig hebben om deze koers te kunnen varen.

De mogelijke toekomsten die in dit rapport worden beschreven, tonen niet alleen het belang aan van een politieke dialoog in de democratieën van de ontwikkelde landen, maar ook de waarde van het zeer uitgebreid informeren van het publiek over trends in de wereld als geheel. Wetenschappelijke kringen, het onderwijssysteem en de media moeten helpen bij deze prioritaire taak:

• • Wat de wetenschappers betreft, gaat het er niet om dat ze zich opwerpen als specialisten in andere domeinen dan hun eigen domein, maar dat ze zo objectief mogelijk helpen om het publiek te informeren over de bijdrage die de natuurwetenschappen, de biowetenschappen of de sociale wetenschappen kunnen leveren tot een beter begrip van de wereldproblematiek.
  • Het onderwijssysteem is een sleutelelement van moderne democratische samenlevingen. In een wereld van groeiende onderlinge afhankelijkheid is kennis van vreemde landen, andere culturen en andere talen even cruciaal voor continentale naties zoals de Verenigde Staten als voor de kleine landen. Bovendien, in samenlevingen waar de uitdagingen van de toekomst waarschijnlijk politiek, economisch en sociaal zullen zijn, is het waarschijnlijk nodig om opnieuw na te denken over hoe de degelijke en precieze technische opleiding die de internationale concurrentie vereist te combineren met de naar buiten gerichte oriëntatie die nodig is voor een burger van een democratisch land.
  • Tot slot hebben de massamedia een verantwoordelijkheid met betrekking tot het verspreiden van informatie, het kritisch beoordelen van beleid en het introduceren van constructieve voorstellen. Vaak hebben ze alleen de sensationele aspecten van de toekomst opgepikt, of het nu was om het einde van de wereld aan te kondigen of om de ongeruste mensen gerust te stellen, maar ze moeten meer doen dan futurologische onbenulligheden verspreiden. Ze moeten ertoe bijdragen dat de burgers van de ontwikkelde landen zich bewust worden van de taken die hen te wachten staan en de problemen die ze moeten oplossen.

De democratische systemen van industriële samenlevingen hebben diepe en stevige wortels. Ondanks hun tekortkomingen moeten ze laten zien dat ze de mogelijkheden van de toekomst aankunnen. Zij kunnen ervoor zorgen dat geen enkel proces van veroudering, sclerose of terugtrekking deze samenlevingen bedreigt in hun coëxistentie met de jonge samenlevingen van de Derde Wereld en de socialistische wereld van Oost-Europa.

Dit verslag zal zijn doel hebben bereikt als het erin slaagt de belangrijkste actieve krachten in de ontwikkelde landen ervan te overtuigen uitgebreide inspanningen te ondernemen om het woord over de uitdagingen van de toekomst te verspreiden. Niet om een berusting in het onvermijdelijke te ontwikkelen, maar om creatieve antwoorden te genereren. Zelfs als veel vragen onbeantwoord blijven of als sommige van de geuite standpunten discutabel zijn, zou het werk van Interfutures het uitgangspunt moeten zijn voor meer aandacht voor de lange termijn in het beleid van regeringen. Hiervoor is het volgende nodig:

• • Dat elk land zich op basis van dit rapport verdiept in de specifieke langetermijnvraagstukken waarmee het wordt geconfronteerd en vervolgens de nodige aanvullende studies uitvoert.
  • Dat de landen vervolgens met elkaar overleggen over de beleidsconclusies die ze uit dit uitgebreide onderzoek naar de lange termijn hebben getrokken.”

Bibliografie

OECD (1979). Interfutures. Facing the Future: Mastering the Probable and Managing the Unpredictable.

Selectie en Nederlandse vertaling: Jack Kruf.

Download rapport (pdf, Engels).