Gespreksnotitie ten behoeve van een bijeenkomst met informateurs en onderhandelaars
Pieter Duisenberg, Thom de Graaf en Reinier van Zutphen | 28 maart 2024
Donderdag 28 maart brachten Pieter Duisenberg, president van de Algemene Rekenkamer, Thom de Graaf, vice-president van de Raad van State en Reinier van Zutphen, Nationale  ombudsman, een bezoek aan de informateurs en de onderhandelaars van de PVV, VVD, NSC en BBB. Lees hier de volledige gespreksnotitie van De Graaf, Van Zutphen en Duisenberg die zij aan de informateurs en onderhandelaars hebben overhandigd en toegelicht.
“Nederland kent een robuuste rechtsstaat en een diepgewortelde democratische traditie. De overheid in Nederland werkt in het belang van de samenleving als geheel en individuele burgers en bedrijven, en weet daarbij veel tot stand te brengen. Dat geldt niet alleen voor de centrale overheid, maar op alle niveaus. De soms gewekte indruk dat de overheid structureel tekortschiet is dan ook onjuist.
Toch is juist daarom blijvende aandacht voor het functioneren van overheid geboden. Onderling vertrouwen tussen overheid en burgers is namelijk het fundament van de rechtsstaat. Essentieel daarbij is het basale vertrouwen dat de overheid zorgvuldig met mensen omgaat en rechtvaardig, betrouwbaar en slagvaardig is. Breed gedeeld is het gevoel dat juist in die basis scheuren zijn ontstaan door de toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen. En dat is evident een groot probleem: rafelt het vertrouwen, dan rafelt de rechtsstaat.
Om het vertrouwen van de burger te herwinnen, zal de overheid zich niet alleen betrouwbaar moeten tonen maar ook vertrouwen moeten geven. Daar is behalve een ander mensbeeld – en het burgerperspectief dat hieronder aan de orde komt – ook een nieuw overheidsbeeld voor nodig. Een helder beeld enerzijds van wat de overheid wèl kan, en waar burgers en bedrijven dus op moeten kunnen vertrouwen, en anderzijds van wat de grenzen van haar vermogens te buiten gaat. Een betrouwbare overheid schept daarover duidelijkheid. Onrealistische verwachtingen en te grote beloftes leiden uiteindelijk tot desillusie en wantrouwen, ook als zij met de beste bedoelingen zijn uitgesproken.
…
De begroting zou het sluitstuk moeten zijn van dit verbeterde inzicht. Nu geven begroting en verantwoording nog te weinig inzicht in of beleidsprestaties geleverd worden, terwijl hier veel informatie over beschikbaar is. Het incorporeren van Brede Welvaart in begroting en verantwoording is een goede start om ervoor te zorgen dat de overheid bijdraagt aan kwaliteit van leven van latere generaties. In een digitale begroting zijn deze data beter te koppelen, zodat grote opgaven als klimaat(uitgaven) makkelijker te volgen zijn.
De drie Hoge Colleges van Staat dragen ieder bij aan de kwaliteit van wetgeving en overheidsbestuur. Onze adviezen, uitspraken, rapportages en onderzoeken geven bij elkaar een goed beeld van de staat van onze rechtsstaat, in het bijzonder van de kwaliteit van wetgeving, besluitvorming, uitvoering en de wijze waarop burgers worden gehoord en behandeld. Wij zullen de kennis van onze instituties regelmatig bundelen en analyseren om zo nog beter de mechanismes bloot te leggen die ervoor zorgen dat de overheid niet altijd responsief en proactief optreedt.”
Dowload gespreksnotitie.
PRIMO Res Publica 