Raad voor het Openbaar Bestuur | februari 2024
Vandaag komt de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) met een advies aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: ‘Een raamwerk voor toekomstbestendige financiële verhoudingen’.
• Today, the Council for Public Administration (ROB) advises the Ministry of the Interior and Kingdom Relations: ‘A framework for future-proof financial relations’.
Vanuit het Europese netwerk van UDITE en PRIMO Europe van met name beleidsmakers, managers en gemeentesecretarissen komt al decennialang het beeld naar voren dat landelijke overheden hun tekorten structureel afwenden op de lagere overheden, de gemeenten. Europees breed. Een patroon. De vlag is vaak ‘decentralisatie van taken’ of ‘taken dichter bij de burger brengen’.
• From UDITE and PRIMO European network of, in particular, policymakers, managers and municipal secretaries /city managers, a picture has emerged for decades that national governments have been structurally shifting their deficits to lower authorities, the municipalities. European wide. A pattern. The flag is often ‘decentralisation of tasks’ or ‘bringing tasks closer to the citizen’.
Voor burgers voelt de gemeente als – in feite ís – de eerste overheid. Voor haar taken dient zij dus goed uitgerust te zijn. Evenwel, er is thans sprake van een flinke onbalans: de financiële capaciteit bij gemeenten is volstrekt onvoldoende om de taken en verantwoordelijkheden waar te maken en dus om goed te kunnen besturen.
• For citizens, the municipality feels like – in fact ís – the first government. So it should be well equipped for its tasks. However, there is currently a considerable imbalance: the financial capacity of municipalities is totally inadequate to fulfil the functions and responsibilities and thus to govern appropriately.
ROB formuleert het voorzichtiger dan door gemeenten wordt gevoeld: “Wat decentrale overheden nu nodig hebben zijn stabiele bestuurlijke en financiële verhoudingen. Dat houdt in: meerjarige zekerheid en een bekostiging die rekening houdt met de mogelijkheden om binnen kaders eigen keuzes te maken.
Anders lopen decentrale overheden het financiële risico dat de gevolgen van rijksbeleid op hen worden afgewenteld. Opgaven als zorg, wonen klimaat, infrastructuur, Openbaar Vervoer en natuur boeken alleen vooruitgang met een nieuw bestuurlijk en financieel bouwwerk voor samenwerking tussen de overheden. Een bouwwerk dat helder is over de taken en verantwoordelijkheden per bestuurslaag.”
Duidelijkheid voor de gemeente als Eerste Overheid is derhalve gewenst, ja zelfs noodzakelijk. Doormodderen is geen optie.
• ROB formulates it more cautiously than felt by municipalities: “What decentral governments need now are stable administrative and financial relations. That means multi-year security and funding, considering the possibility of making their own choices within frameworks.
Otherwise, local governments run the financial risk of having the consequences of national policy passed on to them. Tasks such as healthcare, housing, climate, infrastructure, public transport and nature will only make progress with a new administrative and financial structure for cooperation between governments. A clear structure about the tasks and responsibilities per tier of government.”
Clarity for the municipality as First Government, therefore, is desirable, indeed. necessary. Muddling through is not an option.
Download Een raamwerk voor toekomstbestendige financiële verhoudingen.
PRIMO Res Publica 