Blind voor mens en recht

Tweede Kamer der Staten-Generaal, Parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening | februari 2024

In een verhard politiek en maatschappelijk klimaat zijn de drie staatsmachten in Nederland blind geweest voor mens en recht, waardoor levens van mensen zijn vermorzeld. Het is pijnlijk dat juist het systeem van sociale zekerheid en toeslagen dat bedoeld is om mensen te ondersteunen, diezelfde mensen in de vernieling heeft geholpen.

• In a hardened political and social climate, the three state powers in The Netherlands have been blind to people and justice, crushing people’s lives. It is painful that the very system of social security and allowances meant to support people has destroyed those very people.

Het kabinet en het parlement hebben gefaald, de uitvoering heeft onrechtmatig gehandeld en de rechtspraak is tekortgeschoten in het bieden van bescherming aan mensen. Hierdoor zijn grondrechten van mensen geschonden en is de rechtsstaat terzijde geschoven. Daar liggen patronen aan ten grondslag die tot op de dag van vandaag nog niet doorbroken zijn.

• The government and parliament have failed, the implementation has acted unlawfully, and the judiciary has failed to protect people. As a result, people’s fundamental rights have been violated, and the rule of law has been cast aside. Underlying these are patterns that remain unbroken to this day.

De commissie trekt de volgende conclusies:

• • Verkeerde keuzes bij ontwerp, invoering, uitvoering en aanpassing van wet- en regelgeving hebben de basis gelegd voor veel ellende.
  • Mensen die een foutje maakten, werden behandeld als ‘fraudeur’.
  • Staatsmachten zijn ernstig en langdurig tekortgeschoten in het bieden van rechtsbescherming.
  • Grondrechten op de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer en gelijke behandeling zijn geschonden bij het gebruik van gegevens voor fraudebestrijding.
  • Politiek heeft financiële keuzes gemaakt zonder oog voor de gevolgen voor mensen.
  • Kamerleden hebben actief bijgedragen aan een hard fraudebeleid en ellende voor mensen niet weten te voorkomen.

De conclusies bieden verklaringen voor wat er is gebeurd. Ze laten verschillende tekortkomingen zien die elkaar opvolgden of tegelijkertijd plaatsvonden. Ze versterkten elkaar en hebben de gevolgen voor mensen verergerd. De staatsmachten waren blind voor de gevolgen van beleid en besluitvorming. Ze waren blind voor mensen. Blind voor het recht. Blind voor de rechten van mensen.

Een overheid die mensen niet ziet, raakt het vertrouwen kwijt. Het zou onvergeeflijk zijn als hier geen lering uit wordt getrokken. De patronen die dit veroorzaakt hebben, zijn nog steeds aanwezig. Het kan weer gebeuren.

De commissie doet de volgende aanbevelingen:

• • Een sterkere rechtsstaat voor mensen, waarin grondrechten worden gerespecteerd en rechtsstatelijk wordt gehandeld.
  • De overheid heeft altijd oog voor mensen.
  • De overheid heeft een menselijk gezicht.
  • Een menselijk handhavings- en sanctioneringsbeleid.
  • Juridisch vangnet en toegankelijk recht voor mensen.
  • Een parlement dat goed zijn werk doet.

Download rapport.

Bezoek website.