Scenariodenken als centrale tool

Theo Kocken* | 2017

Eén van de belangrijkste tools om in een wereld van fundamentele onzekerheid en complexiteit toch weerbaarheid te creëren is scenariodenken. In zijn puurste vorm probeert scenariodenken multidisciplinaire kennis vanuit fundamentele aspecten om te zetten in mogelijke impact op financiële assets.

Die aspecten zijn bijvoorbeeld potentiële technologische, demografische, ecologische en sociaaleconomische ontwikkelingen, in combinatie met complexiteitstools, zoals network theory, agent based modelling en simulatietools.

Die impact op financiële assets is niet lineair. Het gaat juist om non-lineaire doorbraken in  de fundamentele aspecten met non-lineaire impact op (delen van) de financiële markten.

“Scenariodenken is deels een analytische oefening en deels een bewust mentaal proces. Het wordt daarom ook mental modelling genoemd. Het mentale deel leidt vooral tot het beter opvangen van signalen.”

– Theo Kocken

Het nut van scenariodenken

Het ontwerpen van een scenario en het verhaal eromheen helpt om in de toekomst proactiever te handelen, wanneer trends in de financiële markten veranderen. Herman Kahn noemt dit belangrijke concept remembering the future. Het creëert aanzienlijk meer adaptiviteit dan technieken die zijn gebaseerd op statistische analyses. Lees verder “Scenariodenken als centrale tool”

Systeemrobuustheid in het waterbeheer

Over het voorkomen van onacceptabele schade

Marjolein Mens | 2015

Overstromingen en droogte hebben wereldwijd steeds grotere maatschappelijke gevolgen. Ook neemt de kans op deze gebeurtenissen waarschijnlijk toe door klimaatverandering. Waterbeleid richtte zich tot op heden op het voorkómen van overstromingen of droogte, door bijvoorbeeld dijken te bouwen of reservoirs aan te leggen.

Het is echter praktisch onmogelijk om 100% bescherming te bieden. Dit besef heeft in de afgelopen decennia geleid tot een risicobenadering. Dit houdt in dat beleid zich niet alleen richt op het beschermen van extreme gebeurtenissen, maar ook op het beperken van de gevolgen, om zo overstromingsrisico en droogterisico te beperken.

Risicobenadering heeft beperkingen

Met de risicobenadering worden extreem grote gevolgen niet voorkomen, ook al is de gemiddelde jaarlijkse schade (= het risico) gereduceerd tot een acceptabel niveau. In termen van risico is tien jaar lang 100 slachtoffers per jaar vergelijkbaar met eenmalig 1000 slachtoffers in dezelfde periode. Dit laatste heeft alleen een grotere maatschappelijke impact. Extreem grote gevolgen die in één keer optreden worden onacceptabel gevonden als herstel hiervan heel moeilijk of zelfs onmogelijk is. Lees verder “Systeemrobuustheid in het waterbeheer”

Kanteling in risicomanagement

De weg naar good governance

Rik Buddenberg* | 2015

Het accent heeft de afgelopen jaren gelegen op risicomanagement en minder op Good Governance. Hoewel risicomanagement een belangrijk thema is, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat risicomanagement een enigszins achterhaald thema is. Het denken in scenario’s bij publieke organisaties is inmiddels op grote schaal gemeengoed geworden.

Rik Buddenberg

In de begrotingen en jaarrekeningen van gemeenten (daar heb ik het meeste zicht op) worden in de risicoparagraaf de risico’s door de bank genomen zo goed en zo kwaad als dat kan gekwantificeerd en geconfronteerd met de beschikbare weerstandsreserves.

Daar komt bij dat risicomanagement een betrekkelijk technocratisch onderwerp is. Het is een kunstje dat absoluut goed geregeld moet worden maar als het eenmaal is geregeld, ebt de belangstelling voor het onderwerp weg. Daarmee zeg ik niet dat fouten als gevolg van falend risicomanagement zich niet meer zullen voordoen. Dat zal altijd blijven gebeuren omdat verantwoordelijke bestuurders nog onvoldoende ervaring hebben of een tekortschietend besef van de risico’s. Lees verder “Kanteling in risicomanagement”

De basis van risicomanagement

Over de erkenning van menselijke tekortkomingen

Martin Jonker | 2014

Hoe kan sturing plaatsvinden als beleid en uitvoering steeds verder uit elkaar worden getrokken, tot over de organisatiegrens heen? Risicomanagement en governance zijn de twee focale punten. PRIMO heeft als doel het belang, de kennis en het gebruik van publiek risicomanagement als integraal onderdeel van public governance naar voren te brengen en te bevorderen. PRIMO Nederland is in oktober 2006 opgericht en bestaat dus bijna 10 jaar. 

Martin Jonker

De focus heeft in eerste instantie gelegen op aandacht voor risicomanagement – bewustwording vraagt nog steeds aandacht – maar de focus moet nog meer gericht worden op huidige actueel brandende vragen van bestuurders in de publieke sector. Meer bestuurlijk ook en daaruit voortvloeiend ambtelijk en praktijkgericht.

Een belangrijk actueel issue in bestuurlijk Nederland is de governance-vraag in ketens binnen en buiten de publieke sector. Hoe kan sturing plaatsvinden als beleid en uitvoering steeds verder uit elkaar getrokken worden, tot over de organisatiegrens heen? Verder wordt de vraag naar democratische legitimering steeds frequenter gesteld, met name bij gemeenschappelijke regelingen. Hoe kan inrichting van de governance-bijdragen aan het verkleinen van het ervaren democratisch tekort? Lees verder “De basis van risicomanagement”

Sturen in een verweven dynamiek

Perspectieven op complexiteit en oriëntaties voor beleid

Ministerie van Economische Zaken | april 2014

Deze essaybundel handelt over het omgaan met complexiteit en onzekerheid in beleid. Diverse perspectieven zijn toegepast op economie, innovatie, regionaal beleid, energie, voedsel en natuur.

Deze bundel is inspirerend veelzijdig en geeft de lezer een gedegen inkijk in de dynamiek van trends en ontwikkelingen rondom sturingsvraagstukken.

Het ministerie:

“De ontwikkelingen in de wereld volgen elkaar snel op en beïnvloeden elkaar in toenemende mate. Deze trend is zichtbaar op diverse gebieden zoals (data)technologie, economie, sociaal, geopolitiek, klimaat en biodiversiteit. Naast deze groeiende interdependenties tussen beleidsdomeinen nemen ook aantal betrokken (maatschappelijke) actoren en de diversiteit aan belangen toe.

In toenemende mate zijn deze ook (mede)bepalend voor de richting en de dynamiek van maatschappelijke ontwikkelingen. Complexiteit is een sleutelbegrip in deze ontwikkelingen. Voor de overheid is de uitdaging hier mee om te gaan. Inzicht in complexiteit en omgaan met onzekerheid kan een betere oriëntatie en concreter handelingsperspectief voor beleidsmakers bieden. Lees verder “Sturen in een verweven dynamiek”

‘Lange geschiedenis van corporate governance geeft UK een koppositie’

Interview met Dr. Lynn Drennan, directeur van ALARM, over risicomanagement

Jos Moerkamp | oktober 2006

Hét Europese voorbeeld van goed ontwikkeld risicomanagement in de publieke sector is Groot-Brittannië. In het land waar je je tegen nagenoeg alles kunt verzekeren, blijken overheden en andere publieke organisaties veel te doen aan het elimineren en beperken van risico’s.

Dr. Lynn Drennan.

ALARM (Association of Local Authority Risk Managers) is uitgegroeid tot een nationaal forum voor risicomanagement in de publieke sector, met ruim 1800 deelnemende organisaties. Een gesprek met dr. Lynn Drennan, chief executive van ALARM.

Ze is pas sinds augustus dit jaar in functie, maar Lynn Drennan is al jarenlang actief op het gebied van risicomanagement. Ze was verbonden aan de Glasgow Caledonian University, ‘de enige universiteit in Europa die opleidt tot een universitaire graad in risicomanagement, zegt Drennan. ‘En dat al sinds 1982. Veel van onze graduates werken nu als risk managers in het bedrijfsleven, bij consultants als Marsh en Aon en bij publieke organisaties.’

Lees verder “‘Lange geschiedenis van corporate governance geeft UK een koppositie’”

25 jaar Risicomanagement

Redactie BNG Bank | november 2020

Medio augustus jl. 2020 publiceerden Eric Frank en Jack Kruf het e-book ‘Publiek Risico: Essays’, over de ontwikkeling van publiek risicomanagement in de afgelopen 25 jaar. Deze bloemlezing representeert de zoektocht naar meer kwaliteit van bestuur en management in ruim twee decennia, vanuit het perspectief van de samenstellers.

De bundeling van 75 essays is geschreven door een keur aan auteurs; de twee curatoren zijn aanvullend in kennis en ervaring. In dit interview met Eric Frank en Jack Kruf gaan zij in op de achtergronden van het boek. Beiden benadrukken dat de auteurs van de essays het eigenlijke werk hebben gedaan.

Eric Frank heeft zijn basis liggen in het bankwezen, terwijl Jack Kruf is opgegroeid in het domein van gemeenten en provincies. Complementaire achtergronden dus. Zij beschikken over een aanvullend palet van kennis en ervaring. Frank heeft in het kader van public affairs in en rondom het bankwezen in de publieke sector en bij BNG Bank in het bijzonder veel van doen gehad met besturingsvraagstukken in het algemeen en risicomanagement in het bijzonder. Lees verder “25 jaar Risicomanagement”