Categorie: Publiek Risico: Essays

Geplaatst op

Een theoretisch kader voor integraal risicomanagement

Toegespitst op de overheid

Hendrik van Moorsel en Cees A. Visser | februari 2003

Met het toenemende belang van – en daardoor belangstelling voor – meer geïntegreerd risicomanagement bij overheidsorganisaties, neemt ook de behoefte toe aan een conceptueel raamwerk daarvoor. 

Duurzaam succesvolle organisaties zijn per definitie goed in het beheersen van hun belangrijkste risico’s. Immers, een organisatie die die risico’s niet goed beheerst, is gedoemd op termijn te verdwijnen. Echter, zelfs de meest succesvolle organisaties neigen er traditioneel gezien naar hun risico’s ad hoc en gefragmenteerd te beheersen. Verzekerbare, technologische, financiële, operationele, automatiserings-, milieu-, veiligheids-, kwaliteits-, integriteit- en frauderisico’s et cetera, worden veelal onafhankelijk van elkaar beheerst vanuit separate, gespecialiseerde organisatieonderdelen. Lees verder “Een theoretisch kader voor integraal risicomanagement”

Geplaatst op

Actieve houding gewenst van publieke instellingen bij vermogensvorming

Eduard Gerritsen* | november 2000

Door een aantal ‘affaires’ bestaat er veel belangstelling voor de financiële reserves van overheidslichamen. Na de belegging van reserves gaat de aandacht steeds meer uit naar de omvang van die reserves. Publieke organisaties vragen zich af hoeveel vermogen ze nodig hebben om de continuïteit en efficiency van hun activiteiten te kunnen waarborgen.

Het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit is geen sinecure. Bron: B&G Magazine.

Vanuit de rijksoverheid klinken signalen over normering van reserves, en een aantal publieke organisaties vreest afroming van overreserves. Dat roept vragen op over de functie van het eigen vermogen van overheidslichamen, over de feitelijke hoogte daarvan en over de benodigde omvang. Een tour d’horizon.

Lees verder “Actieve houding gewenst van publieke instellingen bij vermogensvorming”

Geplaatst op

Vechten in de vorige oorlog

Bert Bakker † |  2008

Ook in de publieke sector is risk management in opkomst. Maar de dilemma’s zijn enorm. Misschien zijn de issues wel te complex en te politiek, en zijn overheden te verblind door pretentie om ooit effectief te zijn.

Bert Bakker † (bron: Accountant)

Risk management in de publieke sector

Wat mag worden verwacht van een verantwoordelijke overheid die wil voorkomen dat nieuwe, onbekende virussen die zich verspreiden via het drinkwater of de lucht in treinen en kantoren, en zo honderden misschien duizenden dodelijke slachtoffers maken? Welke risico’s kleven er aan groot alarm slaan?

Hoe vergaand kunnen de gevolgen voor Nederlanders zijn als de Amerikaanse hypothekencrisis leidt tot een wereldwijd verdampen van vertrouwen in het financiële systeem? Komen behalve beleggingen dan ook spaargelden in gevaar? Blijft giraal betalingsverkeer nog mogelijk? Kan de De Nederlandsche Bank er iets aan doen? Hoe moet de overheid zich op de effecten voorbereiden?

Wat moet de Nederlandse regering doen als de stijging van de zeespiegel veel sneller lijkt te gaan dan nu voorzien? Helpen draconische maatregelen om CO2-uitstoot te beperken snel genoeg om dat proces te vertragen? Of zijn dijkverhogingen en eventueel zelfs evacuaties de enige oplossingen? Hoeveel mag kustbescherming kosten bij een zo onzekere prognose? En wat zijn de gevolgen voor het vertrouwen van burgers in de overheid, als zou blijken dat die hele zeespiegeldreiging toch een fantoom, een hype, was?

Lees verder “Vechten in de vorige oorlog”

Geplaatst op

Risicomanagement nu nóg belangrijker

De essentie van de expliciete koppeling met kwaliteit

Lizanne Vroom, januari 2017

Eind 2015 is er in een aantal belangrijke ISO-normeringen (zoals ISO 9001 kwaliteitsmanagement en ISO 14001 milieumanagement) een nieuwe structuur geïntroduceerd. Die moet ervoor zorgen dat verschillende normeringen en kwaliteitseisen beter op elkaar aansluiten. Risicomanagement is expliciet in de basis van deze structuur opgenomen. ISO spreekt van ‘risk based thinking’.

Lizanne Vroom

Prachtige kansen voor risicomanagement dus, omdat veel klanten wel naar de kwaliteit van het product of dienst van de ondernemer vragen, maar niet naar wat hij precies aan risicomanagement doet om die kwaliteit te waarborgen en te garanderen. Nu de aangepaste ISO-normen duidelijk maken dat risicomanagement aan die kwaliteit bijdraagt, is de acceptatiegraad van het vakgebied duidelijk toegenomen. Lees verder “Risicomanagement nu nóg belangrijker”

Geplaatst op

Scenariodenken als centrale tool

Theo Kocken* | 2017

Eén van de belangrijkste tools om in een wereld van fundamentele onzekerheid en complexiteit toch weerbaarheid te creëren is scenariodenken. In zijn puurste vorm probeert scenariodenken multidisciplinaire kennis vanuit fundamentele aspecten om te zetten in mogelijke impact op financiële assets.

Die aspecten zijn bijvoorbeeld potentiële technologische, demografische, ecologische en sociaaleconomische ontwikkelingen, in combinatie met complexiteitstools, zoals network theory, agent based modelling en simulatietools.

Die impact op financiële assets is niet lineair. Het gaat juist om non-lineaire doorbraken in  de fundamentele aspecten met non-lineaire impact op (delen van) de financiële markten.

“Scenariodenken is deels een analytische oefening en deels een bewust mentaal proces. Het wordt daarom ook mental modelling genoemd. Het mentale deel leidt vooral tot het beter opvangen van signalen.”

– Theo Kocken

Het nut van scenariodenken

Het ontwerpen van een scenario en het verhaal eromheen helpt om in de toekomst proactiever te handelen, wanneer trends in de financiële markten veranderen. Herman Kahn noemt dit belangrijke concept remembering the future. Het creëert aanzienlijk meer adaptiviteit dan technieken die zijn gebaseerd op statistische analyses. Lees verder “Scenariodenken als centrale tool”

Geplaatst op

Systeemrobuustheid in het waterbeheer

Over het voorkomen van onacceptabele schade

Marjolein Mens | 2015

Overstromingen en droogte hebben wereldwijd steeds grotere maatschappelijke gevolgen. Ook neemt de kans op deze gebeurtenissen waarschijnlijk toe door klimaatverandering. Waterbeleid richtte zich tot op heden op het voorkómen van overstromingen of droogte, door bijvoorbeeld dijken te bouwen of reservoirs aan te leggen.

Het is echter praktisch onmogelijk om 100% bescherming te bieden. Dit besef heeft in de afgelopen decennia geleid tot een risicobenadering. Dit houdt in dat beleid zich niet alleen richt op het beschermen van extreme gebeurtenissen, maar ook op het beperken van de gevolgen, om zo overstromingsrisico en droogterisico te beperken.

Risicobenadering heeft beperkingen

Met de risicobenadering worden extreem grote gevolgen niet voorkomen, ook al is de gemiddelde jaarlijkse schade (= het risico) gereduceerd tot een acceptabel niveau. In termen van risico is tien jaar lang 100 slachtoffers per jaar vergelijkbaar met eenmalig 1000 slachtoffers in dezelfde periode. Dit laatste heeft alleen een grotere maatschappelijke impact. Extreem grote gevolgen die in één keer optreden worden onacceptabel gevonden als herstel hiervan heel moeilijk of zelfs onmogelijk is. Lees verder “Systeemrobuustheid in het waterbeheer”

Geplaatst op

Kanteling in risicomanagement

De weg naar good governance

Rik Buddenberg* | 2015

Het accent heeft de afgelopen jaren gelegen op risicomanagement en minder op Good Governance. Hoewel risicomanagement een belangrijk thema is, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat risicomanagement een enigszins achterhaald thema is. Het denken in scenario’s bij publieke organisaties is inmiddels op grote schaal gemeengoed geworden.

Rik Buddenberg

In de begrotingen en jaarrekeningen van gemeenten (daar heb ik het meeste zicht op) worden in de risicoparagraaf de risico’s door de bank genomen zo goed en zo kwaad als dat kan gekwantificeerd en geconfronteerd met de beschikbare weerstandsreserves.

Daar komt bij dat risicomanagement een betrekkelijk technocratisch onderwerp is. Het is een kunstje dat absoluut goed geregeld moet worden maar als het eenmaal is geregeld, ebt de belangstelling voor het onderwerp weg. Daarmee zeg ik niet dat fouten als gevolg van falend risicomanagement zich niet meer zullen voordoen. Dat zal altijd blijven gebeuren omdat verantwoordelijke bestuurders nog onvoldoende ervaring hebben of een tekortschietend besef van de risico’s. Lees verder “Kanteling in risicomanagement”