Pleidooi voor betere besturing

Sharon Dijksma en Leonard Geluk | februari 2024

Een opiniestuk aan de formateur van de hand van de voorzitter én van de algemeen directeur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Het stuk is compact maar levert veel informatie vanuit de gemeentelijke praktijk voor een beter te besturen Nederland. Het bevat een iconisch tijdsbeeld hoe het er nu aan toegaat en een wensbeeld hoe het straks eraan toe zou moeten gaan met onze besturing. Het is een oproep voor verandering.

A plea for better governance. An opinion piece related to the formation of a new government by the chairman and managing director of the Association of Netherlands Municipalities. The piece is compact but provides much information from municipal practice for a better governable country of The Netherlands. It contains an iconic image of the current situation and a desirable image of the future of our government. It is a call for change. Lees verder “Pleidooi voor betere besturing”

Design for a Better World

Meaningful, Sustainable, Humanity Centered

Don Norman | 2023

How human behaviour brought our world to the brink, and how human behaviour can save us. The world is a mess. From collapsing social structures to the climate crisis, our dire predicament has been millennia in the making and can be traced back to the erroneous belief that the earth’s resources are infinite.

The key to change, says Don Norman, is human behaviour, covered in the book’s three major themes: meaning, sustainability, and humanity-centeredness. Emphasize quality of life, not monetary rewards; restructure how we live to protect the environment better; and focus on all of humanity.

Design for a Better World presents an eye-opening diagnosis of where we’ve gone wrong and a clear prescription for improving things. It is published by The MIT Press.

Norman proposes a new way of thinking that recognizes our place in a complex global system where even simple behaviours affect the entire world. He identifies the economic metrics contributing to the harmful effects of commerce and manufacturing and proposes a recalibration of what we consider essential in life. His experience as both a scientist and business executive gives him the perspective to show how to make these changes while maintaining a thriving economy. Let the change begin with this book before it’s too late.

Bibliography

Norman, D. (2023) Design for a Better World: Meaningful, Sustainable, Humanity Centered. Cambridge, Massachusetts, US: The MIT Press

Resilience Thinking

Sustaining Ecosystems and People in a Changing World

Brian Walker and David Salt | 2006

Increasingly, cracks are appearing in the capacity of communities, ecosystems, and landscapes to provide the goods and services that sustain our planet’s well-being. The response from most quarters has been for “more of the same” that created the situation in the first place: more control, more intensification, and greater efficiency. It is published by Island Press.

“Resilience thinking” offers a different understanding of the world and a new resource management approach. It embraces human and natural systems as complex entities continually adapting through cycles of change. It seeks to understand the qualities of a system that must be maintained or enhanced to achieve sustainability. It explains why greater efficiency alone cannot solve resource problems and offers a constructive alternative that opens up options rather than closing them down.

In Resilience Thinking, scientist Brian Walker and science writer David Salt present an accessible introduction to the emerging paradigm of resilience. The book arose out of appeals from colleagues in science and industry for a plainly written account of what resilience is all about and how a resilience approach differs from current practices.

Rather than a complicated theory, the book offers a conceptual overview and five case studies of resilience thinking in the real world. It is an engaging and essential work for anyone interested in managing risk in a complex world.

Bibliography

Walker, B. and Salt, D. (2006) Resilience Thinking: Sustaining Ecosystems and People in a Changing World. Washington, D.C., United States: Island Press

Democracy Erodes from the Top

Leaders, Citizens, and the Challenge of Populism in Europe

Larry M. Bartels | 2023

A seeming explosion of support for right-wing populist parties has triggered widespread fears that liberal democracy is facing its worst crisis since the 1930s. Democracy Erodes from the Top reveals that the real crisis stems not from an increasingly populist public but from political leaders who exploit or mismanage the chronic vulnerabilities of democracy.


In this provocative book, Larry Bartels dismantles the pervasive myth of a populist wave in contemporary European public opinion. While there has always been a substantial reservoir of populist sentiment, Europeans are no less trusting of their politicians and parliaments than they were two decades ago, no less enthusiastic about European integration, and no less satisfied with the workings of democracy. Anti-immigrant sentiment has waned.

The notion that democracy is in crisis provides a compelling hook for much recent political writing. In the opening pages of his book Fractured Continent: Europe’s Crises and the Fate of the West, a former chief European correspondent of the Washington Post warned, “Just a quarter century after the liberal international order of open markets, free speech, and democratic elections had triumphed over the forces of communism, the Western democracies now seem in danger of collapsing, as a backlash against globalization arouses angry opponents of immigration, free trade, and cultural tolerance.”?

Electoral support for right-wing populist parties has increased only modestly, reflecting the idiosyncratic successes of populist entrepreneurs, the failures of mainstream parties, and media hype. Europe’s most sobering examples of democratic backsliding—in Hungary and Poland—occurred not because voters wanted authoritarianism but because conventional conservative parties, once elected, seized opportunities to entrench themselves in power.

In this book, I summarize broad trends in European public opinion from 2002 through 2019, focusing particularly on attitudes commonly taken as symptomatic of a “crisis of democracy,” including economic disaffection, antipathy to immigration and European integration, ideological polarization, distrust of political elites, and dissatisfaction with the workings of democracy itself. I examine the impact of these attitudes on support for right-wing populist parties, which is substantial. I also explore their role in precipitating significant erosions of democracy in Hungary and Poland, which turned out to be remarkably modest.

By demonstrating the inadequacy of conventional bottom-up interpretations of Europe’s political crisis, Democracy Erodes from the Top turns our understanding of democratic politics upside down.

Bibliography

Bartels, L. (2023) Democracy Erodes from the Top: Leaders, Citizens, and the Challenge of Populism in Europe. Princeton, USA: Princeton University Press.

Georganiseerde onmacht

Over de rol van de rijksoverheid bij de jeugdbescherming

Algemene Rekenkamer | 2023

In 2015 is de verantwoordelijkheid voor jeugdbescherming overgeheveld naar gemeenten. Hiermee zouden de totale uitgaven aan jeugdzorg dalen, de wachttijden korter worden en de administratieve last voor hulpverleners afnemen. Dat is niet gelukt. Kinderen en kwetsbare gezinnen krijgen niet (tijdig) de hulp die ze nodig hebben. Verantwoordelijke bewindspersonen (de minister voor Rechtsbescherming en de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) hebben hun rol als verantwoordelijke voor het wettelijke stelsel voor jeugdbescherming lange tijd onvoldoende ingevuld. Dit concludeert de Algemene Rekenkamer in het rapport Georganiseerde Onmacht.

Sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015 moeten gemeenten de jeugdbescherming lokaal organiseren. Het idee van de minister en de staatssecretaris was dat gemeenten dichter bij kind en gezin staan en dus meer maatwerk kunnen leveren. In de praktijk leidt dit tot een onoverzichtelijke en onwerkbare situatie voor gemeenteambtenaren én hulpverleners.

In 2019 beoordeelden de Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd de situatie in de jeugdbescherming als ‘niet acceptabel’. Op dit moment, 3 jaar later, is er geen sprake van (of zicht op) structurele verbetering. Kinderen zijn hiervan de dupe.

Bevindingen

De Jeugdwet betekende een grote verandering voor instellingen die de jeugdbescherming uitvoerden. De overgang van één opdrachtgever naar tientallen gemeentelijke opdrachtgevers in combinatie met de introductie van marktwerking, bracht grote risico’s met zich mee voor de stabiliteit van de jeugdbescherming. In de Jeugdwet zelf werden weinig extra waarborgen geregeld voor kinderen die te maken krijgen met de jeugdbescherming. We zien ook dat de waarborgen die er wel waren, niet hebben gewerkt.

Dat de gemeentelijke inkopers van jeugdzorg, de beleidsmedewerkers, gemeente- raadsleden, jeugdbeschermers en zorgverleners er niet in slagen om de problemen samen op te lossen komt door de ingewikkelde werkrelatie die onder de Jeugdwet is ontstaan tussen gemeenten en de instellingen. Na de invoering van de Jeugdwet moesten gemeenten en gecertificeerde instellingen samenwerken om tot een goede uitvoering van de jeugdbescherming te komen. Deze werkrelatie blijkt in de praktijk moeizaam.

Jeugdbeschermers zijn afhankelijk van de gemeenten voor zowel hun eigen bekostiging als voor het regelen van voldoende aanbod aan jeugdhulp. Jeugdbeschermers moeten vaak grote moeite doen om de kinderen die aan hen zijn toevertrouwd de aandacht en hulp te geven waar zij recht op hebben. In deze botsing van verantwoordelijkheden en belangen ontstonden er discussies die niet zelden ten koste gingen van kinderen met zware problematiek.

De bewindspersonen hebben vrijwel niets over de uitvoering van de jeugdbescherming te zeggen, omdat in de Jeugdwet is geregeld dat gemeenten hiervoor verantwoordelijk zijn. De verwachting was dan ook dat de gemeenteraad corrigerend zou optreden als de gemeente niet zou voldoen aan haar jeugdhulpplicht. Maar onderzoek toont keer op keer aan dat gemeenteraden vaak niet beschikken over de informatie, deskundig- heid of tijd om aan deze verwachting te kunnen voldoen. Toen duidelijk werd dat het gemeenten op grote schaal niet lukte om te zorgen voor voldoende voorzieningen voor kinderen met een jeugdbeschermingsmaatregel, ontdekten de bewindspersonen dat met interbestuurlijk toezicht de problemen niet structureel konden worden opgelost.

Aanbevelingen

Nederland is op basis van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind verplicht om kinderen in een kwetsbare situatie te beschermen. De wetgever heeft ervoor gekozen de uitvoering van deze verplichting bij gemeenten te beleggen. Maar dat ontslaat de bewindspersonen niet van de verantwoordelijkheid om zich er van te vergewissen dat de voorzieningen voor de uitvoering van de jeugdbescherming toereikend zijn.

Om de afspraak uit het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind waar te kunnen maken, zal de overheid meer waarborgen moeten inbouwen dan er nu zijn. We bevelen de bewindspersonen aan om vanuit de rol als medewetgever het initiatief te nemen om concreet te maken wat zij minimaal van gemeenten en gecertificeerde instellingen verwachten. We doen ook vier meer specifieke aanbevelingen.

    1. Maak duidelijk waar kinderen met een beschermingsmaatregel minimaal op kunnen rekenen. En werk uit wie wat moet doen als aanspraken niet worden nageleefd.
    2. Maak concrete afspraken met gemeenten over het (gestandaardiseerd) verzamelen van gegevens en vorm daarmee een landelijk beeld van de kwaliteit en toegankelijkheid.
    3. Versterk samen met de veldpartijen de integrale hulp voor kinderen met een beschermingsmaatregel.
    4. Voer de veranderingen in het stelsel zorgvuldig in.

Download rapport.